هگمتانه، گروه گفت‌وگو: شهرداری همدان با توجه به پیشرفت فناوری و استفاده از سامانه‌های نوین در مدیریت ترافیک شهری، هوشمندسازی تقاطع‌ها را به منظور کنترل عبور و مرور، امکان کاهش زمان سفر، کاهش ترافیک و افزایش ایمنی شهروندان در دستور کار قرار داده است.
به گزارش هگمتانه؛ کنترل ترافیک و هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی یکی از مهم‌ترین ابزارها برای بهبود جریان ترافیک، کاهش زمان انتظار، کاهش مصرف سوخت و افزایش ایمنی در جاده‌ها و خیابان‌ها است.
هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در شهر به معنای استفاده از فناوری‌های پیشرفته برای کنترل دینامیک زمان‌بندی چراغ‌ها با توجه به شرایط واقعی ترافیک است.
این سامانع‌ها از حسگرها، دوربین‌ها و الگوریتم‌های پیشرفته استفاده می‌کنند تا بتوانند اطلاعات مربوط به حجم ترافیک، سرعت وسایل نقلیه و حتی شرایط اضطراری را تحلیل کرده و زمان‌بندی مناسب را اجرا کنند.
اجزای اصلی سامانه‌های هوشمند شامل چراغ‌های راهنمایی نظیر حسگرها و دوربین‌ها هستند که حسگرهای جاده‌ای (مانند حسگرهای القایی یا مادون قرمز) برای تشخیص تعداد و نوع وسایل نقلیه به کار گرفته می‌شوند و نیز دوربین‌های نظارتی است که در ثبت و تحلیل تصاویر و شرایط ترافیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دیگر اجزای اصلی سامانه‌های هوشمند، واحد کنترل مرکزی هستند که پردازش اطلاعات دریافت شده و تصمیم‌گیری برای زمان‌بندی بهینه ارتباط با سایر سامانه‌های مدیریت ترافیک شهری را انجام می‌دهند.
سامانه‌های ارتباطی از دیگر اجزای سامانع‌های هوشمند هستند که ارتباط بی‌سیم برای ارسال داده‌ها به مرکز کنترل و ارسال داده‌ها به رانندگان از طریق برنامه کاربردی (اپلیکیشن‌) یا تابلوهای هوشمند انجام می‌گیرد.
نرم‌افزارهای پیشرفته در سامانه‌های هوشمند الگوریتم‌های هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای پیش‌بینی الگوهای ترافیکی و سامانه‌های تحلیل داده برای بررسی روندهای تاریخی و بهبود تصمیم‌گیری را در برمی‌گیرند.
اگر بخواهیم به ویژگی‌ها و مزایای دوربین‌های هوشمند اشاره کنیم کاهش زمان انتظار بسیار حائز اهمیت است؛ تنظیم چراغ‌ها بر اساس ترافیک واقعی باعث کاهش زمان انتظار در چهارراه‌ها می‌شود و از طرفی کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا را به دنبال دارد، به نحوی که توقف کمتر وسایل نقلیه به کاهش مصرف سوخت و آلودگی کمک می‌کند.
افزایش ایمنی از دیگر مزیت‌های به کارگیری دوربین‌های هوشمند است چرا که زمان‌بندی بهینه باعث جلوگیری از وقوع تصادفات در تقاطع‌ها می‌شود.
دوربین‌های هوشمند امکان پاسخ‌گویی به شرایط اضطراری را دارند و امکان اولویت‌دهی به عبور وسایل نقلیه امدادی یا اضطراری را فراهم می‌کنند.
فناوری‌های مورد استفاده در دوربین‌های هوشمند، هوش مصنوعی (AI) است که تحلیل داده‌های ترافیکی و پیش‌بینی حجم ترافیک فراهم می‌کند. دیگر فناوری به کار گرفته شده اینترنت اشیا (IoT)ارتباط بین چراغ‌ها و سایر تجهیزات شهری، کلان‌داده‌ها (Big Data) استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌ شده برای بهینه‌سازی روند ترافیک و شبکه‌های ارتباطی 5G برای انتقال سریع و قابل‌اعتماد داده‌ها است.
امروزه چالش‌های موجود در استفاده از دوربین‌های هوشمند هزینه بالا برای نصب و نگهداری، نیاز به زیرساخت‌های پیشرفته ارتباطی و مشکلات احتمالی در تطابق با شرایط جغرافیایی یا فرهنگی محسوب می‌شود.
نمونه‌های موفق دوربین‌های هوشمند سامانه‌های هماهنگی و تطبیقی ترافیک سیدنی (SCATS) تنظیم چراغ‌ها بر اساس جریان ترافیک و سامانه اسکوت بریتانیا (SCOOT)  استفاده از حسگرها برای پیش‌بینی و مدیریت ترافیک و سامانه‌های کنترل ترافیک در شهرهایی مانند سنگاپور و دبی است و شهرداران کلان‌شهرها در صدد تا برگرفته از این امکانات بتوانند هوشمندسازی عبور و مرور در شهرهای خود را در دستور کار قرار دهند.
به طور کلی هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی گامی مؤثر در جهت توسعه پایدار شهری است و با استفاده از فناوری‌های نوین، می‌تواند بهره‌وری سامانه حمل‌ونقل را افزایش داده و مشکلات مرتبط با ترافیک را به‌طور چشمگیری کاهش دهد.
در حال حاضر شهرداری همدان در راستای بهبود مدیریت ترافیک شهری و کاهش مشکلات مرتبط با آن، اقدام به هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی و رانندگی در تقاطع‌های مهم شهر همدان کرده است. این پروژه با هدف کاهش زمان انتظار، بهبود جریان ترافیک و افزایش ایمنی در معابر شهری اجرا می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها در حال حاضر 12 تقاطع پرترافیک در شهر همدان به سامانه‌های هوشمند مجهز شده‌اند و شهرداری همدان در راستای مدیریت بهتر ترافیک شهری و کاهش مشکلات مرتبط، اقدام به نصب این 12 سامانه هوشمند چراغ راهنمایی و رانندگی در تقاطع‌های پر رفت‌وآمد شهر کرده تا با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین بتواند تأثیر مثبتی در روان‌سازی ترافیک و کاهش زمان انتظار در تقاطع‌های شهر همدان داشته باشد.
در واقع اجرای پروژه نصب 12 سامانه هوشمند چراغ راهنمایی در همدان نشان‌دهنده توجه به فناوری‌های نوین در مدیریت شهری است که با توسعه و بهینه‌سازی این پروژه، می‌توان انتظار داشت مشکلات ترافیکی همدان به‌ طور قابل توجهی کاهش یابد و محیطی امن‌تر و کارآمدتر برای شهروندان فراهم شود.
می‌توان گفت که یکی از سیاست‌هایی مدیریت شهری همدان در راستای مدیریت بهتر سرعت معابر ایجاد تقاطع‌های چراغ‌دار بوده که در کنار توسعه حمل‌ونقل همگانی و ترویج خطوط انبوه‌بر، راه‌اندازی این تقاطع‌ها و هوشمندسازی آنها بسیار حائز اهمیت خواهد بود.
ناگفته نماند از جمله اقداماتی که آگاهانه سرعت شبکه معابر را پایین می‌آورد، تقاطع چراغ‌دار است و اقتضای ایجاد این تقاطع کنترل شده در معابر پر رفت‌وآمد، هوشمندسازی است که تأخیر و طول صف خودرو را کاهش داده و انضباط بهتری ایجاد می‌کند.
در گذشته راهبرد این بود که تقاطع‌ها بسته و دوربرگردان احداث شود تا به‌ تبع آن سرعت در شبکه معابر بالا برود، اما در حال حاضر این نگاه ایجاد شده که به‌ تدریج باید تقاطع‌های چراغ‌دار در شهر را افزایش داد. اخیرا استقبال شهروندان همدانی پس از هوشمندسازی تقاطع بهشت، باعث شد هوشمندسازی برخی تقاطع‌های شهر همدان هم در دستور کار شهرداری قرار گیرد به نحوی که هوشمندسازی 12 تقاطع شهر اجرایی شده است.
ابتدا هوشمند سازی تقاطع بهشت همدان یکی از اقدامات مهم شهرداری همدان در جهت بهبود مدیریت ترافیک شهری و کاهش مشکلات ترافیکی در یک نقطه پرتردد شهر بود که مورد استقبال شهروندان قرار گرفت و بدین ترتیب سایر نقاط هم در دستور کار شهرداری قرار گرفت.
تقاطع بهشت همدان یکی از تقاطع‌های پرترافیک شهر همدان است که در مسیرهای ارتباطی اصلی قرار دارد و هوشمندسازی چراغ‌های راهنمایی این تقاطع موجب کاهش زمان انتظار و کاهش گره‌های ترافیکی شده که با تنظیم خودکار چراغ‌ها بر اساس حجم ترافیک، این سامانه توانسته است تردد روان‌تر و کم‌هزینه‌تر را برای شهروندان فراهم کند.
سیاست‌های این دوره از مدیریت شهری همدان یعنی شهرداری و شورای اسلامی شهر همدان در زمینه هوشمندسازی ترافیک به‌ طور کلی بر بهبود کیفیت زندگی شهروندان، کاهش ترافیک، افزایش ایمنی، کاهش آلودگی هوا و ارتقا بهره‌وری سامانه‌های حمل‌ونقل شهری متمرکز بوده است.
در این راستا، شهرداری و شورای اسلامی شهر همدان چندین برنامه را برای هوشمند‌سازی ترافیک اتخاذ کرده‌اند که یکی از اصلی‌ترین سیاست‌ها، نصب و راه‌اندازی سامانه‌های هوشمند کنترل ترافیک در تقاطع‌های مختلف شهر به خصوص نقاط پرترافیک بوده است که باعث رضایتمندی در بین شهروندان شده است.
به گفته شهردار همدان تداوم این هوشمندسازی‌ها گامی بزرگ در حوزه ترافیک بوده و از اهمیت بالایی در شهر همدان برخوردار است.
سید مسعود حسینی در این خصوص در گفت‌وگو با هگمتانه اظهار کرد: با توجه به اهمیت و نقش و تأثیرات ترافیک در زندگی روزانه مردم و احصا مشکلات ناشی از آن، با همراهی شورای اسلامی شهر، برنامه‌ریزی و ریل‌گذاری مناسبی در سال 1402 صورت گرفت و هوشمندسازی تقاطع‌ها به عنوان دستور کار تعریف شد.
وی تصریح کرد: بعد از جلسات متعدد کارشناسی و بررسی روش‌های مختلف مقرر شد با توجه به حساسیت مسأله، تقاطع بهشت به عنوان آزمونه، هوشمند شده و نتایج بررسی شود که این مهم در پاییز سال 1402 اتفاق افتاد.
شهردار همدان با بیان اینکه هوشمندسازی تقاطع بهشت با تأیید پلیس و سایر مراجع ذی‌صلاح منجر به نتایج خوبی شد افزود: بنابراین مصمم شدیم طرحی کلی و بزرگ در شأن مردم همدان، تدارک ببینیم.
وی با اشاره به اینکه 12 تقاطع مهم و اصلی شهر انتخاب و در این حوزه مشخص و بعد از تهیه اسناد و مشخصات فنی، طی تشریفات لازم با تعریف بودجه‌ای بالغ بر 130 میلیارد ریال به مناقصه گذاشته شد عنوان کرد: یکی از بهترین و صاحب‌نام‌ترین شرکت‌های واجد شرایط، برنده مناقصه شد و مراحل اجرایی از ابتدای امسال آغاز و با همت سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل و ترافیک شهرداری، با قدرت پیش رفت.

  به روزترین چراغ‌های هوشمند در تقاطع‌های همدان
حسینی گفت: سامانه‌هایی که برای هوشمندسازی تقاطع‌ها به کار گرفته شده، از آخرین، بهترین و متناسب‌ترین روش‌ها و با استفاده از روش حلقه‌های مغناطیسی است.
وی بیان کرد: این حلقه‌ها یا لوپ‌ها در اطراف خود میدان‌های الکترومغناطیسی تشکیل می‌دهند و با عبور خودروها از روی حلقه، شدت این میدان تغییر می‌کند و عبور خودرو از روی آن تشخیص داده می‌شود.
شهردار همدان خاطرنشان کرد: همچنین اطلاعات مربوط به عبور خودرو در معابر تقاطع جمع می‌شود و با تکمیل طرح و راه‌اندازی نرم‌افزار عملکرد تقاطع‌ها به صورت یکپارچه و با در نظر گرفتن وضعیت ترافیکی تقاطع‌های مجاور مدیریت خواهد شد.
حسینی با اشاره به طرح هوشمندسازی تقاطع‌های شریعتی، شکریه، پاستور، شهیدان دیباج، میدان جهاد، حبیبی، میدان پروانه‌ها، خواجه رشید، پژوهش، میدان بعثت،تختی و بهشت افزود: سطح فناوری و کیفیت نرم‌افزاری این سامانه‌ها براساس بهترین فناوری روز دنیاست و در کشور بی‌نظیر است.
سرپرست سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهرداری همدان نیز در این جلسه به ارائه گزارشی از هوشمندسازی تقاطع‌های شهر پرداخت و گفت: توسعه سامانه‌های کنترل و نظارتی از اولویت برنامه‌های سازمان حمل و نقل شهرداری است تا از این طریق بتوان در آینده، ترددی روان و ترافیکی ایمن را برای شهروندان فراهم کرده و شاهد کاهش بار ترافیک باشیم.
امیر بهرامی شرافت با اشاره به اجرای پروژه هوشمندسازی 12 تقاطع اصلی شهر همدان، از نصب و راه‌اندازی نرم‌افزارهای سامانه هوشمند مرکزی خبر داد و یادآور شد: در این امر مدیریت چراغ‌های راهنمایی بر روی سرور مرکز کنترل ترافیک قرار می‌گیرد.
وی همچنین به آموزش کارکنان و کارشناسان کارفرما در خصوص مدیریت بهره‌برداری از نرم‌افزارها اشاره کرد و افزود: پیگیر نصب و راه‌اندازی نشانی‌های ارتباطی تقاطع‌ها با نرم‌افزار سامانه هوشمند مرکزی هستیم.

  هوشمندسازی تقاطع‌ها اقدام مهم شهرداری همدان
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان اما در گفت‌وگو با هگمتانه هوشمندسازی تقاطع‌های شهر را از سوی شهرداری همدان کاری مهم برشمرد و اظهار کرد: 12 تقاطع پر ترافیک شهر همدان انتخاب و اقداماتی در راستای هوشمندسازی آنها صورت گرفته است که می‌تواند در کاهش ترافیک مؤثر باشد.
سرهنگ ابراهیم فارسی با اشاره به اینکه کار عملیاتی هوشمندسازی تقاطع‌های شهر همدان ابتدای امسال با شناسایی 12 نقطه پر ترافیک آغاز شد گفت: در مرحله اول هوشمندسازی تقاطع‌هایی مدنظر بوده که کار اجرایی شده و تقاطع‌هایی وارد مدار شده‌اند.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی شهرستان همدان بیان کرد: چراغ راهنمایی هوشمند یک سامانه مبتنی و وابسته به فناوری مختلف است که زمان‌بندی سبز و قرمز بودن چراغ‌ها در هر تقاطع را با توجه به حجم ترافیک هر بخش مشخص می‌کند.
وی افزود: اگر تمام تقاطع‌های شهر همدان به شبکه متصل شود، حجم بالایی از تردد خودروها کنترل خواهد شد و روان‌سازی را در شهر شاهد خواهیم بود.
فارسی خاطرنشان کرد: هر چراغ هوشمند می‌تواند یک چهار‌راه را کنترل کند و حال اگر تمام یا بخش عمده‌ای از چراغ‌های راهنمایی یک شهر به وسیله سامانه‌های هوشمند کنترل شوند، گام مهمی در کاهش ترافیک برداشته می‌شود.
همانطور که گفتیم اجرای طرح هوشمندسازی تقاطع‌های شهر همدان با استقبال شهروندان همدانی مواجه بوده است، از این رو با تعدادی از آنها گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
خانم یوسفی یکی از این شهروندان با بیان اینکه اجرای طرح هوشمندسازی تقاطع‌ها در شهر همدان بسیار مهم است، اظهار کرد: این طرح علاوه بر این اینکه رعایت حق تقدم را به افراد گوشزد می‌کند، در مجموع با رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی شاهد عبور ایمن‌ و روان خودروها در شهر به ویژه تقاطع‌ها خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه این روزها تعداد خودروها در شهر همدان افزایش یافته که حتی از جمعیت این شهر نیز بیشتر شده و نیاز به کنترل عبور و مرور این وسایل نقلیه وجود دارد، گفت: تردد خودروها در ساعاتی از روز خصوصا در مرکز شهر باعث می‌شود، شهر قفل شود و هوشمندسازی تقاطع‌ها کمی از آشفتگی‌ها را می‌کاهد و تردد را روان می‌کند.
این شهروند همدانی با بیان اینکه طرح زوج و فرد تردد خودروها در شهر به کاهش ترافیک کمک کرده است، افزود: البته از یک طرف هم مشکلاتی ایجاد شده اما اجرای آن بهتر از اجرا نشدن است.
وی ادامه داد: در روزهای فرد، برای رساندن فرزندم به مدرسه مشکلاتی داریم و مجبوریم تاکسی اینترنتی بگیریم یا اینکه بیماری داریم که نمی‌توانیم با خودروی شخصی او را به مطب ببریم و مجبوریم خودرو را جایی پارک کنیم و مسیری را پیاده حرکت کنیم اما در مجموع طرح خوبی بوده است.
خانم یوسفی با تأکید بر اینکه هوشمندسازی تقاطع‌ها قطعا به نفع ما شهروندان خواهد بود، گفت: اقدامات شهرداری در این زمینه ارزشمند است و امیدواریم همه تقاطع‌ها به این امکانات متصل شوند.
وی با اشاره به اینکه الان شما متوجه عبور موتورسوار با سرعت بالا از پیاده‌راه شدید در صورتی که اینجا محل عبور عابرپیاده است، گفت: ما خانواده‌ها که فرزند کوچک داریم، فرزندانمان را در پیاده‌راه‌ آزاد می‌گذاریم تا خود حرکت کند اما این رفتارهای موتورسواران باعث می‌شود، احتیاط کنیم و اصلا آنها را از منزل خارج نکنیم؛ باید حقوق شهروندی رعایت شود و این هوشمندسازی‌ها و کنترل عبور و مرور سامانه‌ای می‌تواند کمک کننده در ایجاد آرامش و امنیت در شهر باشد.
آقای میرزایی یکی دیگر از شهروندان همدانی اظهار کرد: هوشمندسازی تقاطع‌ها اگر به صورت دقیق در شهر اجرا شود و سامانه دقیق و درستی برای آن تعریف شود و با مدیریت جامعی پیش رود، در کنترل عبور و مرور شهر کمک خوبی خواهد کرد.
وی با اشاره به اینکه هوشمندسازی تقاطع‌ها وقت مردم را مدیریت می‌کند و مصرف سوخت خودروها را هم کمتر خواهد کرد، گفت: کسی که بخواهد قانون را رعایت کند این طرح کمک‌کننده خواهد بود اما برای کسانی که از قانون‌گریز هستند، سخت خواهد بود.
این شهروند همدانی با بیان اینکه رعایت قانون به نفع شهروندان است و قانون گریزان نیز باید جریمه شوند تا امنیت ایجاد شود، افزود: نیاز است سایر تقاطع‌ها در شهر نیز هوشمند شود و شرایط کاملی در شهر شاهد باشیم.
آقای جوادی یکی از رانندگان تاکسی در همدان نیز با بیان اینکه تقریبا 20 سال است راننده تاکسی هستم و در شهر تردد دارم، اظهار کرد: تقاطع پژوهش یکی از تقاطع‌های شهر همدان است که اخیرا هوشمند شده و شرایط خیلی بهتری فراهم شده است.
وی بیان کرد: در این تقاطع زمانی که ترافیک سنگین می‌شود، چراغ راهنمایی و رانندگی فعال است و کنترل به خوبی انجام می‌شود اما زمانی که شرایط عادی است چراغ چشمک به نحوی است که ترافیک روان و خودروها به راحتی عبور و مرور داشته باشند.
وی با اشاره به اینکه مدت‌ها پیش این تقاطع هوشمند نبود و کار به صورت دستی انجام می‌شد و گاهی چراغ راهنمایی و رانندگی روشن می‌‌شد و مدت‌ها همان طور ثابت می‌ماند و باعث می‌شد، ترافیک ایجاد شود، گفت: در این شرایط اغلب موارد از درمانگاه مهدیه تا میدان پژوهش در ترافیک می‌ماندیم اما امسال با این چراغ‌های هوشمند شرایط در این مسیر بهتر شده است.
این شهروند همدانی با بیان اینکه با چراغ‌های هوشمند کنترل عبور و مرور بهتر شده و نیاز است سایر تقاطع‌ها هم هوشمند شود، افزود: چنین شرایطی باعث ایجاد نظم و امنیت در شهر و روان شدن عبور و مرور خودروها می‌شود.
آقای جعفری دیگر راننده تاکسی مسیر امامزاده عبدالله به سمت آرامگاه بوعلی گفت: هوشمندسازی تقاطع‌ها کار مثبت و ارزشمندی است که کنترل عبور و مرور را به دنبال دارد.
وی با اشاره به اینکه نه تنها تقاطع‌ها بلکه تمام خیابان‌ها کنترل مکانیزه شوند آرامش خاصی در شهر حاکم خواهد بود، گفت: در حال حاضر از سمت آرامگاه بوعلی به میدان جهاد و بلوار خواجه رشید اکثر خودروها دوبله پارک می‌کنند و اگر تمام خیابان‌ها مکانیزه و هوشمند شود، چنین مشکلات و ترافیکی ایجاد نمی‌شود.
این شهروند همدانی خاطرنشان کرد: اکثر مأموران راهنمایی و رانندگی زحمات زیادی در کنترل عبور و مرور شهر می‌کشند و جای قدردانی دارد و نیاز است با بهبود این شرایط و داشتن شهر هوشمند، کنترل بهتری صورت گیرد.
وی افزود: در برخی از تقاطع‌های شهر چراغ‌های راهنمایی و رانندگی هوشمند را دیده‌ام و خوشبختانه شرایط بهتری را در شهر ایجاد کرده‌اند؛ این موضوع حتی در کاهش مصرف سوخت خودروها هم مؤثر است.
آقای جعفری گفت: در شرایط عادی چراغ این تقاطع‌ها به نحوی کار می‌کند که نیازی به روشن شدن آنها نیست اما هنگام ترافیک به نحوی عمل می‌کند که خیابان‌ها قفل نشود و خودروها هدایت شوند.
وی به رضایت مسافران در شهر همدان در مورد اجرای طرح تقاطع‌های هوشمند اشاره کرد و افزود: خوشبختانه با عملکرد این تقاطع‌ها تغییر در شهر احساس شده و خیلی‌ها راضی هستند و اقدام بسیار خوبی است.
می‌توان گفت اقدامات هوشمندسازی 12 تقاطع‌ شهر همدان توسط سازمان مدیریت و مهندسی شبکه حمل و نقل شهرداری همدان به نحوی پیش رفته است تا خدمات به روزتر در شرایط بهتر به شهروندان همدانی ارائه شود.
در این راستا نصب دستگاه‌های فرماندهی تقاطع‌ها، اجرای دیتکتورهای مغناطیسی، نصب تجهیزات سازه‌ای و تأمین برق اضطراری تقاطع‌های منتخب شهری (نصب یو پی اس و باتری جهت تأمین برق پشتیبان) در دستور کار این سازمان بوده است تا دارای شهری هوشمند باشیم.