هگمتانه، گروه گفت‌وگو: رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به اینکه سامانه‌های الکترونیک شهرداری نقش مهمی در ارتقای خدمات شهری و بهبود مدیریت شهری دارند گفت: این سامانه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و داده‌های دقیق، خدمات شهری را سریع‌، شفاف‌ و کارآمد می‌کند.
به گزارش هگمتانه؛ سامانه‌های الکترونیک شهرداری از ابزارهای مهم مدیریت شهری در عصر دیجیتال هستند و نقشی کلیدی در بهبود عملکرد، شفافیت و ارائه خدمات به شهروندان ایفا می‌کنند.
در اهمیت سامانه‌های الکترونیک شهرداری می‌توان به بهبود دسترسی و تسهیل خدمات اشاره کرد که شهروندان می‌توانند از هر مکان و در هر زمان به خدمات شهرداری دسترسی پیدا کنند و در نتیجه نیاز به مراجعه حضوری کم شده و صرفه‌جویی در زمان و هزینه اتفاق می‌افتد.
شفافیت و کاهش فساد از دیگر مزیت‌های داشتن سامانه‌های الکترونیک در شهرداری‌هاست، به نحوی که اطلاعات و فرآیندها به‌ صورت برخط و شفاف در اختیار شهروندان قرار می‌گیرد و این جلوی فساد را می‌گیرد. با سامانه‌های الکترونیک می‌توان به کاهش فساد اداری از طریق کاهش ارتباط مستقیم بین کارکنان و ارباب‌رجوع رسید.
افزایش کارایی و سرعت در انجام امور از دیگر مزایای سامانه‌های الکترونیک است چرا که خودکارسازی فرآیندها باعث تسریع در ارائه خدمات می‌شود و حجم کارهای دستی و خطاهای انسانی را کاهش می‌دهد.
بهبود مدیریت منابع شهری از دیگر اهمیت سامانه‌های الکترونیک شهرداری است. تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌ شده از سامانه‌ها به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و امکان رصد و پایش مستمر وضعیت شهر و خدمات وجود دارد.
سامانه‌های الکترونیک تعامل بهتر با شهروندان را فراهم می‌کند به نحوی که امکان ثبت شکایات، پیشنهادات و نظرات به‌ صورت برخط امکان‌پذیر بوده و حس مشارکت شهروندان در مدیریت شهری افزایش می‌یابد.
سامانه‌های الکترونیک کاهش هزینه‌های مرتبط با کاغذ، نیروی انسانی و فضای فیزیکی را هم شامل می‌شود و از این طریق مدیریت بهینه منابع و بودجه‌ای امکان‌پذیر است.
حفظ محیط‌زیست دیگر مزایای بهره‌مندی از شهرداری الکترونیک است؛ کاهش استفاده از کاغذ و رفت‌وآمدهای غیرضروری به کاهش آلودگی محیط‌زیست کمک می‌کند.
پایداری و آمادگی برای مقابله با بحران‌ها با داشتن سامانه‌های الکترونیک موضوع حائز اهمیتی است چرا که در شرایط بحرانی مانند شیوع بیماری‌ها، ارائه خدمات به‌ صورت غیرحضوری می‌تواند ادامه داشته باشد. در مجموع، سامانه‌های الکترونیک شهرداری، شهرها را هوشمندتر و زندگی شهروندان را آسان‌تر کرده و به ایجاد یک شهر پایدار، کارآمد و پاسخگو کمک می‌کنند.
همان طور که اشاره شد سامانه‌های الکترونیک نقشی کلیدی در هوشمندسازی شهرها دارند. شهر هوشمند شهری است که با استفاده از فناوری‌های نوین، زیرساخت‌ها و خدمات خود را بهینه می‌کند تا زندگی شهروندان را بهبود بخشد و در این راستا، سامانه‌های الکترونیک می‌توانند نقش مؤثری داشته باشند.

 داده‌محوری و تصمیم‌گیری هوشمند
اطلاعات جمع‌آوری‌ شده از سامانه‌ها به مدیران شهری امکان تحلیل داده‌ها و پیش‌بینی مشکلات احتمالی را می‌دهد و استفاده از هوش مصنوعی برای پیش‌بینی نیازهای شهری، مانند مدیریت مصرف انرژی یا بهینه‌سازی زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند.

 ارتباط یکپارچه بین سامانه‌ها
ایجاد ارتباط بین سامانه‌های مختلف شهری(حمل‌ونقل، بهداشت، مدیریت انرژی و...) به منظور کارایی بیشتر امور در مدیریت شهری از موضوعات حائز اهمیت است.
سامانه‌های الکترونیک، پایه‌ای برای ایجاد شهرهای هوشمند هستند و امکان یکپارچه‌سازی زیرساخت‌های شهری را فراهم می‌کنند.
سامانه‌های الکترونیک شهرداری با ساده‌سازی فرآیندها، تقویت شفافیت و تسهیل دسترسی به خدمات، نقش اساسی در توسعه پایدار شهرها دارند. این سامانه‌ها نه تنها شهرها را کارآمدتر می‌کنند، بلکه به بهبود زندگی شهروندان نیز کمک شایانی می‌کنند.
اینترنت اشیا (IoT) در نظارت و کنترل بلادرنگ بر تجهیزات و زیرساخت‌ها از موضوعاتی است که امروز در راستای شهرداری الکترونیک مطرح می‌شود و مورد پیگیری شهرداران است.
به طور کلی سامانه‌های الکترونیک به‌ عنوان ستون فقرات شهر هوشمند، امکان هماهنگی، یکپارچگی و بهینه‌سازی خدمات شهری را فراهم می‌کنند.
این سامانه‌ها با ایجاد دسترسی آسان، افزایش شفافیت و بهبود مدیریت، نقش مهمی در ساختن شهرهایی پایدار، کارآمد و زندگی‌محور دارند.
طی ماه‌های اخیر در راستای اقدامات راه‌انداری سامانه‌های الکترونیک شاهد اتمام عملیات پایش و تصویربرداری 360 درجه از همه معابر شهر همدان بودیم و در حال حاضر سامانه "شهرنما" در دسترس عموم شهروندان قرار گرفته است.
اخیرا تصویربرداری 360 درجه تمام معابر و جداره‌های شهر همدان که در سال 1401 به اتمام رسیده بود، پس از پایش و انجام اقدامات فنی در سامانه شهرداری الکترونیک همدان به نشانی hamedan.ir و با عنوان "شهرنما" در دسترس عموم قرار گرفت.
با این اقدام ضمن تجزیه و تحلیل روند تغییرات شهری متناسب با موضوعات مختلف، می‌توان مدیریت شهری را در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری فرآیندهای متعدد خدمات‌رسانی به شهروندان یاری کرد.
در این پروژه تمام خیابان‌ها، معابر، ساختمان‌ها و ابنیه‌های موجود در شهر همدان به‌ صورت 360‌درجه و سه بعدی و با هدف ایجاد زیرساخت، توسعه خدمات الکترونیکی و تحقق شهرداری هوشمند، تصویربرداری و پس از پایش در سامانه "شهرنما" بارگذاری شده است.
با این اقدام ضمن ایجاد بستر و مرجع تصویری برای معابر و جداره‌های شهری امکان دسترسی شهروندان در راستای بهره‌مندی از مزایای شهر هوشمند نیز فراهم خواهد شد.
امکان بررسی تغییرات معابر و جداره‌ها در طول زمان، امکان بررسی بافت فضای سبز شهری، امکان بررسی و صحت‌سنجی عارضه‌های شهری در مسیرها و معابر، امکان روایت نما‌های استفاده شده در جداره ساختمان‌ها، امکان روایت پوشش آسفالت در معابر از جمله مزایای این پروژه است.
همچنین ایجاد زیرساخت بصری جهت بررسی مبلمان و زیباسازی شهر، ایجاد ابزار و بستر ممیزی املاک تجاری، بررسی تصویری پراکندگی امکانات شهری در معابر و تشخیص صحیح املاک از روی نقشه با استفاده از تصاویر برداشت شده و کاهش خطای انسانی از دیگر مزیت‌ها است.
استفاده در حوزه حمل و نقل و ترافیک، کاهش بازدیدهای حضوری کارشناسان، بررسی ساخت‌وسازها و تشخیص تخلفات ساختمانی، مغایرت‌های اجرایی و کاربری‌ها و بررسی پیشروی‌های مجاز و غیرمجاز در کنترل ساختمان از دیگر مزایای اجرای پروژه تصویربرداری هوشمند در شهر همدان بوده است.
با بهره‌گیری از این تصاویر در حوزه گردشگری شهر همدان ضمن ارائه اطلاعات مکانی و توصیفی نقشه‌های شهری بدون نیاز به گردش فیزیکی، با مشاهده روند تغییرات شهر و شهرک‌ها و محلات، اماکن تاریخی و مذهبی، مراکز تفریحی و گردشگری، هتل‌ها، مساجد، پارک‌های مناطق، مسیرهای اصلی و فرعی نیز به منظور دسترسی آسان کاربران برای شناسایی محل مورد نظر ارائه خواهد شد.
این اقدام گامی مهم برای توسعه خدمات دولت‌ الکترونیک در شهرداری همدان است که دستاورد آن موجب افزایش سرعت و سهولت در ارائه خدمات، ارتقای کیفیت، سلامت و شفافیت در ارائه خدمات، کاهش مراجعه حضوری به شهرداری‌ها و تردد شهروندان در شهر خواهد شد‌.
شهرداری‌ همدان با همکاری سازمان‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات خود، سامانه‌های الکترونیک را در راستای بهبود خدمات شهری و افزایش رضایت شهروندان فعال کرده‌ است که عملکرد این سامانه‌ها با هدف ارائه خدمات بهتر و سریع‌تر به مردم و ارتقای کیفیت زندگی در شهر همدان قابل توجه است.
در واقع سامانه‌های الکترونیک با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات، دسترسی شهروندان به خدمات مختلف را آسان‌ کرده و مشارکت آنها را در مدیریت شهری افزایش داده‌اند.
اخیرا اقدامات صورت گرفته در راستای شهرداری الکترونیک در همدان فرصتی فراهم کرد که به سراغ رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری برویم و از اجرای این طرح‌ها در شهر همدان بیشتر بدانیم.
جواد مختاری در گفت‌وگو با خبرنگار هگمتانه سامانه شهرداری الکترونیک را سامانه یکپارچه الکترونیک در حوزه شهرسازی، نوسازی، درآمد و شهروند سپاری دانست و اظهار کرد: این پروژه در سال 1401 آغاز شد و خوشبختانه تا امروز کارایی زیادی در شهر همدان داشته است.
وی با اشاره به مزیت‌های سامانه شهرداری الکترونیک بیان کرد: اعلام ضابطه هوشمند ساخت‌وساز، صدور الکترونیکی گواهی پایان کار، کارتابل شهروندی «خدمات اختصاصی»، فعالیت سامانه شهر نما «تصویربرداری 360 درجه از تمام معابر و جداره‌های شهر همدان - پانوراما شهری» و تصدیق گواهی «اصالت سنجی اسناد» از امکانات این سامانه است.

  مشاهده سابقه املاک از طریق سامانه شهرداری الکترونیک
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به محاسبه و پرداخت الکترونیکی عوارض نوسازی، صنفی و کسب و پیشه از طریق سامانه شهرداری الکترونیک افزود: صدور الکترونیکی پروانه شهرسازی، پیگیری درخواست‌های ثبت شده در سامانه، صدور الکترونیکی و غیرحضوری مفاصا حساب، پاسخ‌دهی غیرحضوری به استعلامات بانک و ادارات و شناسایی کد نوسازی آپارتمان از دیگر مزیت‌هاست.
وی با بیان اینکه با سامانه شهرداری الکترونیک مشاهده سابقه مجاز ملک و آراء کمیسیون ماده صد امکان‌پذیر است افزود: ارائه خدمات شهرداری الکترونیک در دفاتر پیشخوان خدمات دولت استان همدان و پاسخ‌دهی به استعلام نقل و انتقال دفاتر اسناد رسمی به صورت الکترونیکی و غیرحضوری از جمله فرصت‌های این سامانه است.

  کاهش 70 درصدی مراجعات شهروندان به شهرداری همدان
مختاری با اشاره به پاسخ‌دهی غیرحضوری و الکترونیکی به استعلام نقل و انتقال دفاتر اسناد رسمی عنوان کرد: با راه‌اندازی سامانه شهرداری الکترونیک همدان برای نخستین بار در کشور صدور و ارسال پاسخ استعلام نقل و انتقال به دفاتر اسناد رسمی، الکترونیکی و غیرحضوری شد و این مهم کاهش 70درصدی مراجعات شهروندان به شهرداری همدان را به همراه داشته است.
وی تصویربرداری هوایی و تهیه نقشه 1.500 و سه‌بعدی شهر همدان را از دیگر اقدامات برشمرد و افزود: در این راستا سامانه شهرنما (پانوراما شهری) امسال با اعتبار 150میلیارد ریال فعال شده است.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به اینکه این سامانه بستر و مرجع تصویری برای معابر و جداره‌های شهری را فراهم می‌کند افزود: امکان دسترسی شهروندان در بهره‌مندی از مزایای شهر هوشمند، امکان بررسی تغییرات معابر و جداره‌‌ها در طول زمان، امکان بررسی بافت فضای سبز شهری و امکان بررسی و صحت‌سنجی عارضه‌های شهری در مسیرها و معابر از دیگر مزایای این سامانه است.
وی به امکان روایت نماهای استفاده شده در جداره ساختمان‌ها از طریق سامانه «شهر نما» اشاره کرد و گفت: روایت پوشش آسفالت در معابر، ایجاد زیر ساخت بصری جهت بررسی مبلمان و زیباسازی شهر، ایجاد ابزار و بستر ممیزی املاک تجاری و بررسی تصویری پراکندگی امکانات شهری در معابر از این طریق امکان‌پذیر شده است.

  تشخیص صحیح املاک از روی نقشه
مختاری با بیان اینکه تشخیص صحیح املاک از روی نقشه با استفاده از تصاویر برداشتی و کاهش خطای انسانی از دیگر مزیت‌های این سامانه است افزود: در حوزه حمل و نقل و ترافیک نیز استفاده می‌شود و کاهش بازدیدهای حضوری کارشناسان را هم به دنبال دارد.
وی با اشاره به بررسی ساخت‌وسازها و تشخیص تخلفات ساختمانی، مغایرت‌های اجرایی، کاربری‌ها و بررسی پیشروی‌های مجاز و غیرمجاز در کنترل ساختمان از طریق سامانه «شهرنما» گفت: استفاده از تصاویر سه بعدی در حوزه گردشگری و تور مجازی را می‌توان از دیگر مزیت‌های این سامانه دانست.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان خاطرنشان کرد: در این سامانه بارگزاری بیش از یک میلیون تصویر با تصویربرداری 2هزار و 550 کیلومتر از معابر شهر همدان انجام شد؛ این پروژه سال گذشته آغاز شد و امسال به اتمام رسید.

  پیشرفت 90 درصدی پروژه فیبر نوری شهرداری همدان
مختاری به آغاز اجرای پروژه فیبر نوری توسط شهرداری همدان در بستر شهرداری الکترونیک در سال 1401 توسط سرمایه‌گذاری بخش خصوصی اشاره کرد و افزود: در این راستا 70 کیلومترحفاری و کانال اجرایی شده و مقدار فیبر شوت شده 45‌کیلومتر است و پروژه 90 درصد پیشرفت دارد.
وی تعداد کل فازهای پروژه را 14 مورد و در 85‌کیلومتر عنوان کرد و ادامه داد: 10 فاز به میزان 70‌کیلومتر در دست اقدام است.

فعالیت مرکز داده سیار(موبایلی) شهرداری همدان
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به آغاز فعالیت مرکز داده سیار(موبایلی) شهرداری همدان طی امسال گفت: در حال حاضر سامانه مدیریت صورت وضعیت و کنترل پروژه(همصا) با اعتبار 11 میلیارد ریال در شهرداری همدان فعال است.
وی با اشاره به اینکه سامانه جامع خدمات شهروندی"همدان من" با اعتبار 5 میلیارد ریال امسال و نیز سامانه مدیریت و مسیریابی اتوبوسرانی طی سال گذشته اجرایی شد افزود: نصب و راه‌اندازی دستگاه WAF از دیگر اقدامات بود که این دستگاه به عنوان یک محافظ و سپر میان برنامه‌ها و فضای اینترنت قرار می‌گیرد.
مختاری با اشاره به عملکرد دستگاه WAF در شهرداری همدان عنوان کرد: دستگاهWAF در مقابل برنامه وب (Web application) یک محافظ و سپر میان برنامه‌ها و فضای اینترنت قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکهWAF براساس مجموعه قوانینی که اغلب سیاست و یا خط مشی خوانده می‌شوند، کار خود را انجام می‌دهد افزود: این سیاست‌ها با فیلتر کردن، نظارت و مسدود کردن هرگونه ترافیک مخرب، از برنامه (اپلیکیشن) در برابر آسیب‌های مختلف محافظت می‌کند.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به اینکه اهمیتWAF بیشتر به خاطر این است که سرعت و سهولت بسیاری در اصلاح و اجرای سیاست‌های پیش ‌گرفته ‌شده دارد گفت: این قابلیت، امکان پاسخگویی سریع به بردارهای مختلف حمله را فراهم می‌کند.

  آماده بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات (NIX) شهرداری همدان
مختاری اتصال به شبکه ملی اطلاعات (NIX) را از دیگر اقدام شهرداری همدان در راستای شهر الکترونیک عنوان کرد و افزود: شبکه‌‌ ملی متشکل از زیرساخت‌های ارتباطی، مراکز داده‌ توسعه یافته داخلی دولتی و غیردولتی و همچنین زیرساخت‌های نرم‌افزاری است که در سراسر کشور گسترده می‌شود.
وی اضافه کرد: این شبکه ظرفیت لازم برای «نگهداری و تبادل امن اطلاعات داخلی در کشور به منظور توسعه‌ خدمات الکترونیکی» و «دسترسی به اینترنت» از طریق بستر ارتباطی باند پهن‌ سراسری برای کاربران خانگی، کسب‌وکارها و دستگاه‌های اجرایی را فراهم می‌کند.
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با تأکید براینکه شبکه ملی اطلاعات تجمیع کننده‌ شبکه‌های اختصاصی، محلی و ملی کشور است که از دو بخش اختصاصی و عمومی تشکیل می‌شود گفت: بخش اختصاصی برای ارتباط و تبادل اطلاعات و خدمات دستگاه‌های اجرایی با یکدیگر و بخش عمومی برای ارائه خدمات به کاربران عمومی است و این دو بخش در نقاطی نظیر مراکز داده با یکدیگر اتصال دارند.
وی خاطرنشان کرد: شهرداری همدان نیز با خرید تجهیزات مورد نیاز و انجام مراحل اداری نسبت به نصب و راه‌اندازی جهت ارتباط با این شبکه اقدام نموده که در حال حاضر آماده بهره‌برداری است.

  اتصال سامانه شهرداری الکترونیک همدان به پنجره واحد وزارت کشور
مختاری با اشاره به اتصال سامانه شهرداری الکترونیک همدان به پنجره واحد خدمات وزارت کشور گفت: با این اقدام شهروندان می‌توانند بعد از احراز هویت بدون نیاز به ثبت‌نام از خدمات اختصاصی شهروندان در این سامانه بهره‌مند شوند.
وی ادامه داد: در مرحله اول پس از ورود به سامانه شهرداری الکترونیک همدان به نشانی hamedan.ir قسمت «ورود شهروند» وارد درگاه وزارت کشور شده و پس از ثبت تلفن همراه و رمز یکبار مصرف می‌توان از خدمات اختصاصی سامانه شهرداری الکترونیک شامل گزینه «املاک من» و سایر خدمات بهره برد.

 فعالیت سامانه آسفالت معابر شهرداری همدان
رئیس سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری همدان با اشاره به فعالیت سامانه آسفالت معابر شهرداری همدان گفت: تاکنون سامانه‌ای در راستای مدیریت تهیه، توزیع و ثبت قبوض آسفالت وجود نداشته و آن با همکاری معاونت امور زیربنایی و حمل و نقل شهری راه‌اندازی شده که به عنوان یکی از ماژول‌های سامانه SDI از نیمه سال 1400 مورد توجه قرار گرفته است.
وی به ویژگی‌ها و قابلیت‌های سامانه آسفالت معابر شهرداری همدان اشاره کرد و افزود: این سامانه امکان ثبت قبوض و کارکردهای مربوط به تهیه و توزیع آسفالت در شهر را فراهم می‌کند و همچنین تناژ و موقعیت مکانی توزیع آسفالت قابل مشاهده است.
مختاری با تأکید بر اینکه از طریق سامانه آسفالت معابر نظارت بر توزیع عادلانه آسفالت و لکه‌گیری معابر فراهم شده است گفت: با ثبت نوع خودرو و پلاک آن، قابلیت رهگیری و تعیین موقعیت دقیق خودروهای حمل آسفالت وجود دارد.
وی با بیان اینکه سامانه آسفالت معابر مکان محور بوده و در توزیع آسفالت و سایر خدمات به تفکیک مناطق بر روی نقشه قابل مشاهده است خاطرنشان کرد: ارسال هم‌زمان اطلاعات به سامانه زیرساخت اطلاعات مکانی(SDI)، قابلیت گزارش‌گیری توصیفی و مکانی بر اساس مناطق و نواحی شهر و امکان نظارت دقیق توسط ناظرین مناطق و ناظر عالیه با استفاده از برنامه گوشی از طریق این سامانه امکان‌پذیر است.
این مسؤول مدیریت شهری همدان به ارتباط دبیرخانه سازمان نظام مهندسی ساختمان با شهرداری همدان از طریق فیبر نوری(FCF) اشاره کرد و گفت: در گذشته ارتباط دبیرخانه سازمان نظام مهندسی و شهرداری همدان با استفاده از سامانه ECE در بستر اینترنت انجام می‌شد که با معایبی نظیر ناامن بودن، قطعی اینترنت و سرعت پایین و ارسال نامه‌ها به صورت غیر مستقیم از دبیرخانه به دبیرخانه همراه بود.
وی ادامه داد: امروز با راه‌اندازی سامانه (FCF) در بستر فیبر نوری امکان ارسال نامه‌ها به صورت مستقیم در کارتابل اشخاص تعریف شده در سازمان نظام مهندسی و مناطق چهارگانه شهرداری، معاونت شهرسازی و معماری و سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی فراهم شده است.
مختاری با بیان اینکه این سامانه با ایجاد بستر امن ارتباطی و عدم نیاز به اینترنت و قطعی ارتباط، از سرعت قابل ملاحظه‌ای نیز در ارسال و دریافت نامه‌ها برخوردار خواهد بود گفت: لزوم تسریع در پاسخ استعلامات و گزارش‌های مربوطه در سامانه یکپارچه شهرسازی در سامانه قبلی امکان‌پذیر نبود اما امروز در سامانه جدیدFCF شرایط لازم فراهم شده است.