هگمتانه، گروه گفت و گو: در این ایام ابتدایی ماه محرم بازار فروش پرچم، کتیبه و لوازم هیأت در بازار همدان حال و هوای خاصی دارد و مردم با خرید لوازم مورد نیاز به برگزاری مراسم ایام عزاداری اباعبدالله الحسین(ع) و یاران باوفایش می‌پردازند.
به گزارش هگمتانه، این روزها و در حال و هوای محرم، اگر از بازارچه مسقف و سنتی همدان وارد شوید و به راسته پارچه‌ فروش‌ها برسید، پرچم‌هایی به نام اهل بیت(ع) چشمانتان را خیره می‌کند، پرچم‌ها و بیرق‌ها اغلب سبز و مشکی اطراف مغازه‌ها که حتی در دیگر مغازه‌های این بازارچه را هم پوشانده‌اند، نظر شما را جلب خواهد کرد. پرچم‌هایی که حاصل هنر دست هنرمندانی است که هویت فرهنگی راسته پارچه فروش‌ها را دوچندان کرده‌ است.
پیرغلامان همراه جوانان شهر همدان عرضه‌کننده محصولات فرهنگی خصوصا پرچم و بیرق امام حسین(ع) هستند، بخشی از هویت راسته پارچه‌فروش‌ها را شکل می‌دهند. محله اکباتان و باباطاهر و راسته گلشن و پارچه فروش‌ها و... همه اقلام ایام محرم را دارند که بخشی از هویت شهر مذهبی و هنردوست همدان را تشکیل داده‌اند.
به واقع باید چنین گفت که علاوه بر انسان‌ها، شهرها هم به هویت نیاز دارند، شهرها از محلاتشان هویت می‌گیرند و محله‌ها از انسان‌هایی که زیر سقف آسمانشان زندگی می‌کنند.
محله اکباتان، یکی از محله‌های قدیمی همدان است که قدم زدن در کوچه‌ پس‌ کوچه‌های آن، روح و احساس شهری با هویت را به انسان منتقل می‌کند. این محله به سبب پیوندی که بین نهاد بازار و نهاد روحانیت، ایجاد و حفظ کرده است، رنگ و بویی دینی دارد.
هم‌جواری محله‌ اکباتان با مرقد امامزاده حسین(ع)، فرزند امام حسن عسکری(ع) و عموی امام زمان(عج) و حضور مسجد جامع در این محله که یکی از جاذبه‌های مذهبی تاریخی شهر همدان محسوب می‌شود و قدمتی بسیار بالا و معماری زیبایی دارد،‌ باعث شده مردم شهر همدان از نقاط مختلف به این محله بیایند و علاقه آنها به اهل‌بیت(ع) دوچندان شود و در نتیجه شاهد رونق و ازدیاد روضه‌های خانگی و هیأت‌های مردمی در جای جای شهر و حتی استان همدان باشیم.
این روزها، روزهای اول ماه محرم کوچه پس کوچه‌های شهر همدان با پرچم‌های سیاه و کتیبه‌های مزین به نام امام حسین(ع) بوی محرمی گرفته است و همه ساله با نزدیک شدن به ماه محرم و صفر شهر حال و هوای دیگری پیدا می‌کند؛ عزاداران پیراهن‌های مشکی بر تن می‌کنند و شهر یکپارچه سیاه‌پوش می‌شود، پرچم محرم در کنار بیرق، کتیبه و ریسه‌های عزا شهر را فرا می‌گیرد و دل‌ها آماده عزای سیدالشهدا می‌گردند.
در این ایام در شهر همدان بازار فروش پرچم و لوازم هیأت دوباره رونق می‌گیرد و حال‌و‌هوای خاصی را به وجود می‌آورد، در گوشه و کنار شهر بیرق‌های عزا برافراشته می‌شوند و تکیه‌ها و ایستگاه‌های صلواتی به راه می‌افتند، به همین مناسبت گشتی در بازار قدیمی شهر همدان داشتیم که مرور آداب ورود به‌ ماه محرم و بازخوانی آیین این شهر از زبان مردم خالی از لطف نیست و باهم می‌شنویم.
آقای نوشادی پیرغلامی است که 28 سال در راسته پارچه فروشهای بازار قدیمی شهر همدان مشغول عرضه پرچم و بیرق عزای حسینی است که در گفت‌وگو با ما اظهار می‌کند: با نزدیک شدن به ایام سوگواری سرور و سالار شهیدان امام حسین(ع) بازار فروش وسایل عزاداری رونق پیدا می‌کند؛ مغاز‌ه‌داران بازار قدیمی همدان و اکثر مغازه‌های این راسته به عرضه انواع لوازم هیأت‌ها و ملزومات ماه محرم می‌پردازند و به استقبال این ماه می‌روند.
وی بیان کرد: در ماه عزاداری اباعبد الله الحسین(ع) مردم از گوشه و کنار استان همدان برای خرید پرچم‌های عزاداری به بازار همدان می‌آیند و با خرید پرچم‌های عزاداری حال و هوای محرم را زنده نگه می‌دارند و خود را برای برگزاری آئین‌های عزاداری آماده می‌کنند.
این پیرغلام حسینی شهر همدان با اشاره به اینکه چند روز مانده به ماه محرم کار ما چند برابر می‌شود و تا عاشورا و تاسوعای حسینی ادامه دارد افزود: ما کارمان را به عشق امام حسین(ع) آغاز کردیم و درواقع هر قدمی برای اباعبدالحسین(ع) برداریم، برایمان افتخاری است.
وی با اشاره به اینکه دستگاه امام حسین(ع) پر از معجزه‌ است و آن حضرت قطعا دست خیلی‌‌ها را در میان گرفته و یاری‌گر و هدایت‌گر بوده، همانطور که دست ما را گرفته است عنوان کرد: شور حسینی در جامعه ما خصوصا میان قشر نوجوان و جوان مثال‌زدنی است، افراد از هر طیف و از هر قشری دلدادگی خاصی به حسین(ع) دارند.
آقای نوشادی با بیان اینکه مسیر زندگی افراد زیادی با توسل جستن به اباعبدالله الحسین(ع) متحول شده و واقعا اهل بیت(ع) معجزه می‌کنند گفت: مردم ایران ارادت خاصی به سیدالشهدا(ع) دارند و در واقع راه نجات خود را توسل جستن به اهل بیت(ع) و طی مسیرشان می‌دانند.
وی با اشاره به اینکه خیلی‌‌ها به نیت خاصی از ما خرید می‌کنند که درواقع نذری کرده و مثلا 40عدد سربند «یا حسین(ع)» می‌گیرند و بین عزاداران پخش می‌کنند و وقتی هم حاجت گرفتند، این نذر را ادامه می‌دهند افزود: خیلی از مردم و هیأتی‌ها هم در این ایام پرچم‌هایی را خریداری و به عشق امام حسین(ع) بر سردرب هیأت‌ها، منازل و محله‌های خود نصب می‌کنند.
این عاشق اهل بیت(ع) با بیان اینکه کار ما تنها به ایام محرم ختم نمی‌شود و در طول سال فعال هستیم و به فراخور مناسبت‌هایی پرچم، سربند، سجاده، جانماز و سایر اقلام فرهنگی عرضه می‌کنیم گفت: در طول این 28 سال فعالیتم در مکتب امام حسین(ع) که درواقع شغلم هم بوده، اطرافیانم به واسطه برکتی که کارم داشته و معجزه‌هایی در زندگی‌ام دیدم، جذب این کار شده و در دستگاه امام حسین(ع) مشغول خدمت شدند.
وی اضافه کرد: گاهی من خود جوانانی را به این شغل هدایت کردم چرا که هرچه خیر است به درگاه امام حسین(ع) است؛ این فرهنگ باید ادامه داشته باشد و این شور وعشق حسینی باید روز به روز بیشتر شود.
آقای ابراهیمی جوان اهل روستای ازون‌دره برای خرید پرچم به شهر آمده بود و بعد از دیدن چند پرچم آخر یک پرچم بزرگ چند متری خرید، به سمت او هم رفتم تا صحبتی داشته باشم.
وی پرچم را برای سردر منزلشان خریده بود که گفت: هرسال ابتدای ماه محرم این پرچم‌ را تهیه و به روستا می‌برم تا محرم و صفر بر سردر منزلمان بزنم.
این دلداده حسینی با بیان اینکه ما هر سال اطراف خانه خود را به عشق اربابمان امام حسین(ع) سیاه‌پوش می‌کنیم و پرچم نصب می‌کنیم افزود: این یک نوع دلدادگی و شور و اشتیاق به سمت امام حسین(ع) است؛ این کارها هرچند کوچک اما باعث می‌شود که فرهنگ عاشورا به فراموشی سپرده نشود و وظیفه ما نیز زنده نگه داشتن این فرهنگ است.
وی با بیان اینکه جوانی سی‌ساله هستم که افتخارم این است از بچگی در هیأت بودم و در مکتب امام حسین(ع) بزرگ شدم خاطرنشان کرد: تمام زندگی‌ام را مدیون سید الشهدا(ع) می‌دانم و هرآنچه از دستم بربیاید در راه آن حضرت انجام می‌دهم.
آقای ابراهیمی با تأکید بر اینکه فرهنگ عاشورا باید به دست ما زنده بماند افزود: جوانان روستای ما عاشق و شیفته امام حسین(ع) هستند و اغلب آنها در هیأت روستا به عشق سیدالشهدا(ع) همیشه پای کار می‌مانند و به عزاداران خدمت می‌کنند.
وی گفت: جوانانی از روستا به خاطر این ارادت و عشق به امام حسین(ع) از راهی که نباید می‌رفتند، برگشتند و به مدد امام حسین(ع) زندگیشان نجات پیدا کرده است.
این جوان اهل بیتی از نگاه ویژه امام حسین(ع) به هیأتشان گفت و اینطور تعریف کرد: یک شب هیأت ما مراسم داشت و خانمی در این هیأت به عزاداران امام حسین(ع) خدمت می‌کرد، در ساعتی از شب به حیاط هیأت می‌رود تا آبی برای کتری چای پر کند، او که تنها بوده و کسی هم در حیاط نبوده است، در عالم واقعیت می‌بیند یک آقایی سوار بر اسب سفید، با یک پرچم سبز رنگ در دست، سه بار حیاط هیأت را می‌چرخد و پرچمی هم که به دستش بوده است را به حرکت درمی‌آورد و بعد می‌رود؛ ما با این اتفاقات می‌دانیم که اهل بیت(ع) به هیأت ما نظر دارند و واقعا معجزه‌ها را هم می‌بینیم.
خانم الیاسی ساکن منطقه دیزج همدان هم در حال خرید پرچمی برای سردر منزلش بود که گفت: هر سال محرم بر در منزلمان پرچم امام حسین(ع) را نصب و به این نوع ارادت خود را به سید الشهدا(ع) نشان می‌دهیم.
وی افزود: 73 سالم است و در طول سالهای عمرم سعی کردم در دستگاه امام حسین(ع) باشم و در حد توانم ارادت خود را به آن حضرت نشان دهم که امیدوارم مورد قبول باشد.
وی با بیان اینکه چندباری به کربلا رفتم و مرقد امام حسین(ع) را زیارت کردم و از آنجا هم پرچم سردر منزلمان را خریداری کرده و به همدان آوردم گفت: امسال قصد کردم پرچم نویی بخرم و آن را تغییر دهم اما دعا کنید بازهم به کربلا بروم و دوباره پرچمی را از آنجا و کنار مرقد امام حسین(ع) بخرم و بیاورم.
این دلداده اهل بیت(ع) بیان کرد: زندگیم پر از معجزه‌های اهل بیت(ع) است، همین چندباری که به کربلا و سوریه رفتم آسان نبوده و سختی‌های زیادی کشیدم و هزینه رفتن به زحمت جور شده اما ائمه اطهار(س) دستم را گرفتند و خواستند که به زیارتشان بروم.
وی با بیان اینکه هر کسی بسته به اعتقادات خود ارادتش را به ائمه اطهار(س) نشان می‌دهد و خصوصا جوانان امروزی به نوع دیگری این ارادت را نشان می‌دهند گفت: امیدوارم با توجه به شرایط امروز و مشکلات اقتصادی، اعتقادات مردم به دین و مذهب و ائمه(س) کم‌رنگ و ضعیف نشود چرا که اگر اهل بیت(ع) دست ما را بگیرند، مشکلات حل خواهد شد.
از راسته پارچه فروش‌ها که بیرون آمدم در خیابان اکباتان اغلب مغازه‌های لباس‌فروشی به خاطر ماه محرم پیراهن‌های مشکلی آورده بودند و جوانان زیادی هم داخل این مغازه‌ها به دنبال این بودند که لباس مشکی بخرند و در این ایام عزادارای بپوشند.
آقای خدابنده‌لو جوان همدانی یکی از این مغازه‌داران بود که حسابی سرگرم فروش لباس‌های مشکی‌اش بود، صبر کردم مغازه‌اش کمی خلوت شود و با او هم چند کلامی صحبت کنم.
این جوان حسینی نیز که خود لباس مشکلی برتن کرده بود گفت: چندسالی است که به اقتضای ماه محرم پیراهن‌های مشکی متنوعی را به مغازه‌ام می‌آورم و عرضه می‌کنم؛ چند روز مانده به ماه محرم پیراهن‌ها را در ویترین مغازه می‌چینم و جوانان زیادی هم خواهان لباس‌های مغازه‌ام هستند و خرید‌هایی دارند.
وی با اشاره به اینکه مردم همدان به خصوص جوانان و نوجوانان در 10 روز اول محرم به خاطر امام حسین(ع) لباس سیاه برتن می‌کنند افزود: اغلب آنها نذری کردند تا ایام محرم و صفر به خصوص دهه اول محرم و اربعین لباس مشکی بپوشند.
این جوان دلداده حسینی با اشاره به اینکه جوانان همدانی در خرید لباس مشکی به عشق امام حسین(ع) به قیمت آن نگاه نمی‌کنند و حتی اغلب لباسی را می‌خرند که قیمت بالایی دارد عنوان کرد: آنها به عشق امام حسین(ع) انتظار می‌کشند که محرم از راه برسد و لباس مشکی بر تن کنند و به اینگونه عزاداری کنند.
وی تصریح کرد: طبیعی است ماه محرم و صفر اغلب خریدها به سمت لباس مشکی می‌رود اما در این ایام بازار خرید پیراهن‌ از سوی جوان‌ترها بیشتر است و ما هم دوست داریم در دستگاه امام حسین(ع) سهمی داشته باشیم و به خاطر بیشتر لباس مشکی جوانان را می‌آوریم و اغلب این جوانان هم برای خرید به مغازه ما می‌آیند.
آقای خدابنده‌لو با اشاره به اینکه فروش لباس محرم لذت خاصی برای ما دارد گفت: پوشیدن لباس مشکی در این ماه نیز از سوی اغلب جوانان معنای ویژه‌ای دارد و آنها عشق و دلدادگی خود را به این نوع به امام حسین(ع) ابراز می‌کنند.
وی با اشاره به اینکه جوانانی برای خرید به این مغازه می‌آیند که شاید به ظاهر آنها نگاه کنید به نظر نرسد که چنان شیفته امام حسین(ع) باشند که بخواهند لباس مشکی بخرند خاطرنشان کرد: بارها اتفاق افتاده چند نفراز جوانان که دوست و رفیق هم بودند، به مغازه ما آمدند و پیراهن مشکی خواستند، در این ایام حتی تیشرت مشکی هم نمی‌خرند و پیراهن مشکی می‌خرند و می‌پوشند.
راسته گلشن هم هر سال ایام محرم سیاه پوش می‌شود و بازاریان این راسته اغلب محصولات خصوصا لباس مشکی عزاداری را در این روزها عرضه می‌کنند.
دو نفر از جوانان در این راسته مشغول دوختن پرچم امام حسین(ع) با چرخ کفاشی بودند که به سمتشان رفتم و بعد معرفی خود خواستم با آنها صحبتی داشته باشم و دلیل کارشان را بدانم.
یکی از این جوانان به اسم آقای حیدری بود که اظهار کرد: ما بازاری‌ها راسته گلشن، هر سال محرم این راسته را به عشق امام حسین(ع) سیاه پوش می‌کنیم و پرچم و بیرق نصب می‌کنیم.
وی بیان کرد: هر سال پرچم‌های دوخته شده و حاضری می‌خریدیم و امسال نیت کردیم خودمان با کمک یکدیگر این پرچم‌ها را بدوزیم و نصب کنیم تا ثواب بیشتری ببریم.
این دلداده حسینی نیز با اشاره به اینکه همکارم کفاشی دارد و با چرخ او شروع کردیم به دوختن این پرچم‌ها و درواقع این کار ابداعی ماست گفت: این کارها نشات گرفته از عشق و ارادت به امام حسین(ع) است؛ ما کل زندگیمان متعلق به اربابمان سیدالشهدا(ع) است. وی ادامه داد: هرجا کم آوردیم از ائمه اطهار(س) مدد گرفتیم و آنها هم هیچگاه دست ما را رها نکردند و همیشه یاورمان بودند.
این جوان همدانی بیان کرد: مادرم می‌گوید که من نذر کرده امام حسین(ع) هستم، بچه که بودم گویا قرار نبوده که زنده بمانم و داشتم می‌مردم که مادرم نذر می‌کند تا اگر زنده ماندم حسینی شوم و به همین خاطر است که در دستگاه امام حسین(ع) قرار گرفته‌ام.
وی با اشاره به اینکه مادرم هر سال به این خاطر نذری می‌دهد و ما هم سعی می‌کنیم در دستگاه امام حسین(ع) تا حد توان کاری انجام دهیم ادامه داد: محرم که می‌شود بر در ساختمان و داخل منزلمان پرچم امام حسین(ع) را نصب می‌کنیم، فرق نمی‌کند خانه آپارتمانی باشد یا حیاط دار.
آقای حیدری خاطرنشان کرد: ماشین‌نویسی را هم انجام می‌دهیم و درواقع با این کارها سعی می‌کنیم فرهنگ عاشورا و نام امام حسین(ع) را زنده نگه داریم.
وی با بیان اینکه حمید آقا این کفاش راسته گلشن و دوست ما، برای نخستین بار است که اینطور عاشقانه در تهیه پرچم راسته گلشن ما را کمک می‌کند افزود: خیلی از جوانان شوق و دلدادگی بزرگترهای راسته گلشن را به امام حسین(ع) می‌بینند، سعی می‌کنند آنها هم به پیروی از آنها کارهایی در این دستگاه انجام دهند.
‌این جوان اهل بیتی ادامه داد: پیرغلامانی مانند علی آقا هر روز صبح در تکایا و حسینیه‌ها حضور دارند و در دستگاه امام حسین(ع) خدمت می‌کنند به طوریکه وقتی نام سید الشهدا(ع) به میان می‌آید، اشک از چشمانشان جاری می‌شود، ما هم در این راسته به پیروی از این پیرغلامان خدمت در دستگاه امام حسین(ع) را داریم.
وی با اشاره به اینکه امامان ما مسیر روشن را به همه ما جوانان نشان دادند و کافی است در این مسیر حرکت کنیم گفت: درست است وضعیت اقتصادی خوب نیست، افرادی را نگران کرده و فشارهایی بر روی مردم است که ما هم از مشکلاتی دور نیستیم اما اگر پیرو ائمه معصومین(ع) باشیم، قطعا راه نجات را به ما نشان خواهند داد و کافی است خود بخواهیم و قرآن و اهل بیت(ع) را سرلوحه کار خود قرار دهیم.
صدای مداحی و بوی اسپند و میزبانی نوجوانانی که ایستگاه صلواتی را در سطح شهر برپا کردند و مشغول خدمت به عزاداران حسینی هستند، اهالی محله شریعتی را به سمت این ایستگاه می‌کشاند تا بغض خود را بشکنند و برای امام حسین(ع) اشک بریزند.
قدم‌هایم را تند کردم و از جمع عزادارانی گذشتم و به جوانی خادمی رسیدم که در حال پذیرایی از مردم با شربت بود، ایستادم و من هم شربتی برداشتم و بعد شرایط را مناسب دیدم و با او هم به گفت‌وگو نشستم و از این شور و دلدادگی پرسیدم.
آقای جنتی با بیان اینکه 12 سال است در هیأت فعالیت دارم و از بچگی نیز در دستگاه امام حسین(ع) بودم گفت: ایام محرم این ایستگاه صلواتی دایر است و ما هم از ساعت 9 صبح مشغول خدمت هستیم؛ تا 7 بعد از ظهر پذیرایی با شربت را داریم و بعد از آن یعنی شب، با چای و نوشیدنی گرم به استقبال از عزاداران حسینی می‌رویم.
این عاشق اهل بیت(ع) با اشاره به اینکه ما چند نفر از دوستان دوران نوجوانی به خاطر عشقی که به امام حسین(ع) داشتیم، وارد هیأت شدیم و بدین گونه هم مشغول پذیرایی و خدمت از عزاداران امام حسین(ع) هستیم افزود: در حال حاضر اگر نگاهی به خادمان این ایستگاه صلواتی کنید، اکثرا نوجوان و جوان هستند، بچه‌هایی که از سن 6 یا 7 سالگی شروع به خدمت کردند.
آقای جنتی با بیان اینکه از وقتی که این ایستگاه صلواتی در خیابان شریعتی دایر شده جوانان زیادی به خاطر جاذبه‌ای که سید شهدا(ع) دارد، آمدند و مشغول خدمت شدند اضافه کرد: خیلی‌ها با توسل به اهل بیت(ع) وارد هیأت می‌شوند و حاجت می‌گیرند؛ خیلی از افراد با مدد و یاری جستن از اهل بیت(ع) مسیر زندگی خود را تغییر می‌دهند.
وی با اشاره به اینکه زندگی همه ما پر از معجزه‌ است و همواره نگاه یاری‌گر و هدایت‌گر اهل بیت(ع) را داشتیم افزود: کافی است به هر کدام از ائمه اطهار(س) توسل بجوییم و آن گاه است که دست ما را بگیرند و مشکلاتی برطرف شود.
آقای جنتی ادامه داد: بچه‌هایی از این موکب بودند که وقتی پدر و مادرشان یا اقوام و بستگانشان بیمار بودند، تنها توسلی کوچکی به ائمه اطهار(س) داشتند و به واسطه نگاه آنها، بیمار بهبود یافته و معجزه‌ای رخ داده و یا مشکلاتی حل شده و این شده که بیشتر پابند این دستگاه باشند.
وی با اشاره به اینکه جوانان زیادی به هیأت روضه‌الشهدای همدان آمدند و ماندگار شدند و به دلداگان حضرت خدمت می‌کنند عنوان کرد: در این ایستگاه صواتی شاهد حضور جوانان زیادی هستیم و خوشبختانه این شور و دلدادگی همچنان وجود دارد؛ ما در سه بازه زمانی تا ساعت یک بامداد مشغول خدمت هستیم که هر بازه هم 20 خادم خدمت‌گزاری می‌کند.