هگمتانه، گروه خبر همدان- سمیه زهره‌وند: "عسل" در طب سنتی و تغذیه ما از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است و در منابع طب سنتی کشورمان کنار روایات متعدد، تأکید فراوانی بر مصرف عسل برای حفظ سلامتی و درمان بسیاری از بیماری‌ها شده است. اما مسئله مهمی که در این بین وجود دارد این است که امکان تشخیص عسل با کیفیت از عسل‌های تقلبی برای بیشتر مردم وجود ندارد و مصرف کننده ممکن است به جای خرید عسل مفید و شفابخش محصولی تقلبی و بی کیفیت را خریداری و مصرف کند که نه تنها فایده‌ای برایش ندارد بلکه ممکن است برای سلامتی اش مضر هم باشد. اینجاست که لزوم استانداردسازی این محصول بیشتر نمایان می‌شود، استانداردی که سال‌ها از تدوینش می‌گذرد اما به مرحله اجرا در نیامده است. برای یافتن چرایی این امر و دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص گفتگویی با محمد مددی مدیرکل استاندارد استان همدان انجام دادیم.

مدیرکل استاندارد استان همدان در گفتگو با خبرنگار هگمتانه با بیان اینکه استاندارد ملی عسل سال‌های پیش در کشور تدوین شده اما هنوز این محصول مشمول استاندارد اجباری نشده است، گفت: استانداردسازی عسل در طی سال‌های اخیر همیشه در دستورکار بوده و سازمان ملی استاندارد هم در بهمن ماه جلسه‌ای در این خصوص برگزار کرده اما وزارت جهاد کشاورزی به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم با این موضوع مخالفت کرده است.

محمد مددی افزود: ما مکاتباتی با سازمان ملی استاندارد برای تسریع در این امر داشته ایم اما همه استان‌ها باید پای کار باشند که نیستند به ویژه اینکه زنبورداران ما هنوز به این دغدغه نرسیدند که به فکر استاندارد برای تولیدات خود باشند.

مدیرکل استاندارد استان همدان ادامه داد: مشکل جدی تری که ما در حوزه استانداردسازی عسل داریم این است که بسته بندی عسل مشمول استاندارد اجباری است اما خود عسل نیست.

مددی افزود: در حال حاضر یک واحد بسته بندی عسل در همدان استاندارد بسته بندی دریافت کرده است و یک واحد دیگر هم در رزن به دنبال اخذ این استاندارد است که ما به این نوع استاندارد نقد داریم چرا که این نوع استاندارد باعث گمراهی مصرف کننده می‌شود و مصرف کننده با دیدن علامت استاندارد بر روی ظرف، عسل را به خیال استاندارد بودن خریداری می‌کند در صورتی که علامت استاندارد درج شده فقط مربوط به بسته بندی عسل است.

وی ادامه داد: درخواست ما از سازمان ملی استاندارد این است که این ضعف قانون مورد بازنگری قرار بگیرد و یا خود عسل هم مشمول استاندارد شود یا بسته بندی هم از مشمولیت استاندارد خارج شود تا مصرف کنندگان گمراه نشوند.

رئیس اتحادیه زنبورداران استان همدان هم در گفتگو با خبرنگار هگمتانه به بیان آماری از وضعیت زنبورداران در استان پرداخت و با بیان اینکه در سال 1399 به خاطر همه گیری کرونا آمارگیری از زنبورداران استان انجام نشده است، گفت: بر اساس آمار گیری سال 1398 زنبورداران استان همدان تقریبا دو هزار و 400 نفر هستند که این تعداد 365 هزار کندوی زنبور عسل را نگهداری کرده و به تولید عسل مشغول هستند.

عبدالحمید قدرتی با اشاره به اینکه استان همدان رتبه نهم کشوری به لحاظ تعداد کندو و تولید عسل را دارد، افزود: بر اساس آمار میانگین تولید هر کندو 10 کیلو عسل است.

قدرتی ادامه داد: عسل تولیدی استان 90 درصد در داخل استان مصرف می‌شود و همچنین مقداری عسل نیز از استان همدان به تهران و سایر استان‌ها ارسال می‌شود، همچنین صادرات عسل از استان همدان و کشور ما به کشورهای عربی و اروپایی انجام می‌شود اما مقدار آن قابل توجه نیست.

وی در ادامه دلیل صادرات پایین استان به دیگر کشورها را کاهش تولید عسل در استان اعلام کرد و گفت: تولید عسل در استان از سال 86 به دلایل مختلف از جمله خشک سالی و از بین رفتن مراتع کاهش یافته است به ویژه آنکه به همراه خشک سالی شیوع بیماری‌های مختلف نیز افزایش می‌یابد.

قدرتی افزود: البته مشکلات مربوط به تولید عسل فقط محدود به استان و کشور ما نیست و تمام کشورها به دلایل مختلف خشک سالی ها، سم پاشی‌ها و شیوع بیماری‌ها در تولید عسل با کیفیت با مشکل مواجه شده اند و همین باعث شده است که علاقه به مصرف عسل در سراسر جهان با کاهش مواجه شود.

قدرتی گفت: عسل به دو صورت طبیعی و تغذیه‌ای در استان تولید می‌شود که با توجه به گران بودن عسل طبیعی مردم بیشتر از عسل تغذیه‌ای استفاده می‌کنند.

وی افزود: مشکل اصلی ما با عسل‌های تقلبی و دست سازی است که زنبور عسل هیچ دخالتی در تولید آن ندارد که به وفور و عموما از استان‌های اصفهان و مرکزی و با نظارت‌های ضعیف معاونت غذا و دارو به استان وارد و در فروشگاه‌های مختلف توزیع می‌شود.

رئیس اتحادیه زنبورداران استان همدان ادامه داد: همچنین تولید ملکه زنبور عسل بغرنج‌ترین مسئله صنعت زنبورداری در استان ما و همچنین سایر استان‌ها است که به دلیل کوتاهی وزارت جهاد کشاورزی در این حوزه ملکه‌ها به شکل قاچاق وارد کشور می‌شوند.

قدرتی با بیان اینکه در صورت واردات ملکه تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی و دامپزشکی بسیاری از مشکلات تولید عسل و سایر فرآورده‌ها حل خواهد شد، گفت: از حدود چهل سال پیش واردات ملکه به داخل کشور ممنوع شد و قرار بر این شد که مؤسسات داخلی خود اصلاح نژاد ملکه و تکثیرش را انجام دهند اما عملا کار خاصی از پیش نبردند و چون ملکه ایرانی خوب نداریم همچنان بیشتر زنبورداران ملکه‌های مورد نیاز خود را بدون مجوز و از طریق قاچاق خریداری می‌کنند که البته آن هم نهایت تا ده درصد کیفیت مطلوب را دارد.

قدرتی که مایل نبود در این خصوص توضیحات بیشتری ارائه بدهد گفت: خیلی از افرادی که در حوزه قاچاق ملکه فعالیت دارند یا با بی قانونی‌های این حوزه به گونه‌ای مرتبط هستند پشتشان به یک مسوول رده بالا گرم است.

وی در ادامه به دیگر مشکلات زنبورداران استان پرداخت و گفت: در بسیاری از کشورها به زنبورداران یارانه تعلق می‌گیرد اما در کشور ما حمایت خاصی از زنبوردار صورت نمی‌گیرد و با گران شدن روز به روز نهاده‌ها هم درآمد زنبورداران بسیار کاهش یافته است.

قدرتی همچنین به مشکلات مربوط به استاندارد سازی عسل پرداخت و گفت: زنبورداران اگر بتوانند بر مشکلات تولید فائق بیایند می‌توانند فروش خوبی هم داشته باشند و نبود استاندارد مانع فروش خوب آنها نیست.

وی با بیان اینکه یکی از بهترین راهکارها برای اطمینان یافتن از کیفیت عسل، اطمینان داشتن به فرد یا مرکز عرضه‌کننده عسل است، افزود: زنبورداران ما انقدر با مشکلات مختلفی در مسیر تولید عسل سر و کار دارند که دیگر دغدغه گرفتن استاندارد برای محصولات خود را ندارند.

قدرتی با بیان اینکه هر کیلو شکر سال گذشته با قیمت هفت هزار تومان به دست زنبوردار می‌رسید که امسال این رقم به 12 هزار تومان افزایش پیدا کرده است، افزود: اگر برای اخذ استاندارد هم به زنبورداران سخت گیری شود آنان به مشکل جدی برمی خورند چون در حال حاضر هم درآمد بالایی ندارند و برخی زنبورداران حتی در پرداخت اجاره بهای فروشگاه خود هم دچار مشکل هستند.

معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا نیز در خصوص عسل‌های تقلبی استان اصفهان و مرکزی گفت: ادعای اینکه عسل‌های این دو استان دست ساز و تقلبی هستند باید با مستندات اعلام شود در غیر این صورت تهمت به شرکت‌های سازنده این عسل هاست چرا که برای ما اصل بر این است که این محصول دارای پروانه است و تولید و توزیع آن مجاز است.

ایرج خدادادی افزود: در خصوص محصولاتی که وارد استان می‌شوند ما طبق پروانه تولید این محصولات استعلام‌های لازم را از دستگاه‌های مربوطه در استان‌های تولید کننده می‌گیریم.

خدادادی افزود: علاوه بر این استعلام گیری‌ها طبق طرح‌های نظارتی دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا این محصولات به صورت دوره‌ای در سطح عرضه مورد نمونه برداری و آزمایش قرار می‌گیرند و در صورت مشاهده هرگونه مشکل به استان تولید کننده اطلاع رسانی می‌شود.

به طور حتم تا زمانی که زنبوردار درگیر مشکلات اولیه تولید است و این فروشنده متقلب است که با نظارت‌های ضعیف سود بیشتری به جیب می‌زند و از آن سو بی قانونی‌ها با یک تلفن و وساطت مسوولی نادیده گرفته می‌شود، نمی‌توان خیلی امیدوار بود که عسل به این زودی‌ها مشمول استاندارد اجباری شود، تاخیری که دود آن بیش از همه به چشم مصرف کننده و زنبورداران می‌رود.