۲۷
اسفند
۱۴۰۲
شماره
۵۵۸۱
عناوین صفحه
سالها پیش هیچکس باور نمیکرد زمانی برسد که شبکههای اجتماعی به یکی از نیازهای اصلی انسانها تبدیل شود ولی امروزه کمتر کسی پیدا میشود که در این شبکهها حضور نداشته باشد. با به وجود آمدن شبکههای اجتماعی و فعالیت مستمر در آن، سبک زندگی و فرهنگ مردم تغییر کرد. این شبکهها میتوانند بر ادبیات افراد جامعه تأثیر بگذارند، نوع پوشش آنها و روابط با افراد را تغییر دهند. در این شبکهها افراد رویدادهای زندگی خود، خاطرات، موقعیت اجتماعی و عقایدشان را با یکدیگر به اشتراک میگذارند و اینگونه به تخلیه احساسات گوناگون میپردازند. شاید یکی از مخاطراتی که شبکههای اجتماعی میتواند برای زندگی افراد داشته باشد این است که افزایش حضور در فضای مجازی باعث کاهش ارتباط با افراد خانواده باشد.
انگیزه برخی مردان برای حضور در شبکههای اجتماعی، سرگرمی، مشارکت در بحثهای گروهی، ابراز عقیده، آشنایی با دوستان جدید و راهاندازی کسب و کار است ولی در عین حال تأثیرات منفی هم روی سبک زندگی افراد و فرهنگ جوامع دارد. شبکههای اجتماعی توانسته به شیوهای فاقد نقش پررنگی در روند زندگی مردم ایجاد کند. نقشهای متفاوت و اثرگذار این شبکههای اجتماعی در زندگی روزمره، آنها را یکی از ابزارهای ضروری در ایجاد رفاه و ارتباطاتِ بیشتر معرفی کرده است. نقش شبکههای اجتماعی در شیوههای جدید زندگی و سبکهای زندگی امروز به گونهای است که بسیاری از مسائل تحت تأثیر آنها صورت میگیرد. بسیاری از اطلاعات و اخبار توسط آنها دریافت میشود و خبرها و شایعات مختلف توسط آنها در متن جامعه توزیع میگردد. این تغییرات به گونهای بوده که بسیاری از فناوریهای ارتباطی گذشته آرام آرام در حالِ از دست دادنِ جایگاه خود هستند همین مسأله هنگامی که مورد سوء قصد و سوء استفاده قرار میگیرد میتواند تأثیرات مخربی داشته باشد و فرهنگهای بد بسیار زیادی را رواج دهد. با توجه به این شرایط و تنوع شبکههای اجتماعی، مورد استقبال کاربران به ویژه جوانان قرار گرفته است.
بسیاری از جوانان به دلیل متنوع بودن فضای شبکههای اجتماعی، مورد استقبال کاربران به ویژه جوانان قرار گرفته است. بسیاری از جوانان به دلیل متنوع بودن فضای شبکههای اجتماعی در برقراری ارتباط، تبادل آزادانه اطلاعات به عضویت این شبکهها درمیآیند و لذا فضای مجازی و شبکههای اجتماعی سبک زندگی جوانان را بیش از سایر گروههای سنی تغییر داده است. یکی از کج کارکردهای شبکههای اجتماعی آن است که بعضی سبک زندگیها مانند زندگی مجردی در شبکههای اجتماعی عادیسازی میشود تصویری که به مخاطب ارائه میشود، امتیازات این نوع زندگی است، بدون آن که از سختیهای آن حرفی به میان آید. میتوان گفت ما شاهد چارچوبهای به ظاهر ایدهآل در فضای مجازی هستیم که افراد زندگی خود را بر مبنای آن چارچوبها قضاوت میکنند و دچار ایدهآل گرایی میشوند که آسیبهای فراوانی به دنبال دارد از جمله افزایش سن ازدواج، از سوی دیگر ادراک جوانان از عشق در شبکههای اجتماعی دستخوش تخریب و بازی شده است. عشق نه به معنای عمیق آن بلکه به معنای آنچه میتوانم در چشم دیگری فرو کنم معنا میشود، عشق واقعی به نمایشهای ساختگی و طراحی صحنههای عجیب و غریب نیازی ندارد.
یکی دیگر از کج کارکردهای شبکههای اجتماعی که میتواند بر سبک زندگی ما آسیب برساند ایجاد احساس تنهایی است. یک فرد با دیدن تصاویر تفریح و مهمانیهای متعددِ دیگران احساس تنهایی میکند و مطلوبش میشود سبک زندگی دیگران. اینجا ما باید قدرت تفکر و تحلیلمان را ارتقا دهیم و اگر فعالیتی را به عنوان فعالیت درست و مطلوب تلقی کردیم مثل ورزش کردن، کوهنوردی و... در عمل به سراغ آن فعالیت برویم نه آن که حسرت زندگی دیگران را بخوریم و یا در پی تقلید از آنان و از خودبیگانگی باشیم. همینطور یکی دیگر از آسیبها، گرایش به نگهداری از حیوانات خانگی است. نگهداری از حیوانات در خانه و محل زندگی جزئی از سبک زندگی ایرانی نبوده است اما امروزه در بین بعضی افراد یکی از پایههای منزلت اجتماعی محسوب میشود.
سگ و گربه داشتن به مثابه انسان متمدن بودن تعریف میشود و فردی که تصمیم به فرزندآوری دارد با ژست روشنفکری و انساندوستی به او برچسب نادانی میزنند. البته سلبریتیها هم در این جریان نقش حائز اهمیتی دارند و مخاطب منفعل در شبکههای اجتماعی از آنان به صورت ناخودآگاه تأثیر میگیرد.
به طور کلی میتوان گفت شبکههای اجتماعی برای ما آگاهی ایجاد میکند اما خودمان باید در پی راههای رسیدن به رشد خود باشیم، در غیر این صورت گویی در بیابانی رها میشویم که ماحصل آن افسردگی و طغیان است. گاهی با خودمان خلوت کنیم و از خودمان بپرسیم چه میزان از وقتمان را صرف تعالی خویش و هر نوع فعالیتی که به آن علاقه داریم میپردازیم، به جز حضور در شبکههای اجتماعی واقعاً کار دیگری انجام میدهیم؟ ما باید خودمان دستاورد سالهایی را که در فضای مجازی گذراندهایم مرور کنیم و ببینیم وقتمان را برای چه کسانی و چه موضوعاتی صرف میکنیم که شاید هیچ جایگاه حقیقی هم در زندگی ما ندارند. ما باید آگاه باشیم که دنیای حقیقی خود را فدای دنیای مجازی نکنیم.