هگمتانه- سرويس اجتماعي: ازدواج امري مقدس و الهي است که بين دو نفر صورت مي‌گيرد، ولي همين امر براي افرادي که آمادگي آن را ندارند، چندان شايسته و مناسب نيست. آمادگي مناسب لازمه ازدواج است. بسياري از جوانان و حتي بزرگ‌ترهايشان بيشتر از آن که خود يا جوانانشان را براي ازدواج آماده کنند، براي برپايي مراسم عروسي مهيا مي‌شوند!

آمادگي براي ازدواج فرآيندي است که لازمه زندگي زناشويي موفق و تضمين‌کننده خوشبختي زوج در زندگي مشترک خواهد بود. جوانان بايد اين فرآيند را با اميد و توکل به خدا آغاز کنند، اما براي مسؤوليت بزرگي چون ازدواج نيز‌ خود را آماده کنند.

ازدواج مهم‌ترين انتخاب و بزرگ‌ترين مسؤوليت هر فرد در طول زندگي‌اش است، به همين دليل دختر و پسر بايد از نظر ذهني آماده‌تر، صبورتر و آرام‌تر باشند؛ چراکه ازدواجي که بعد از آمادگي صورت گيرد، بي‌ترديد ازدواجي موفق و بهتر خواهد شد.

تحقيقات روان‌شناختي و تجارب باليني متخصصان نيز نشان داده است که شرکت در کلاس‌ها يا جلسات مشاوره‌هاي قبل از ازدواج، درصد موفقيت ازدواج را بالا مي‌برد و همسران شرکت‌کننده در اين کلاس‌ها، با آگاهي و شناخت بيشتر از يکديگر خطرپذيري کمتري را براي مواجهه با مشکلات زناشويي داشته‌اند.

يکي از مهم‌ترين مباحث مورد بحث در اين جلسات، شناخت دلايل مبادرت افراد به ازدواج است، چه‌بسا آمادگي‌هاي لازم براي ازدواج از جمله عوامل مؤثر و ضروري در برقراري ارتباطات صميمانه و عاطفي و تداوم آنها قلمداد مي‌شود، به همين دليل بديهي است که کسب آمادگي براي ازدواج از شرايط لازم ازدواج است.

در اين‌ نوشتار نکاتي ذکر مي‌شود که لازم است پيش از ازدواج آنها را به دقت بخوانيد تا بعدها بتوانيد با استناد به آنها به‌خوبي دست به انتخاب بزنيد:

* رسيدن به بلوغ رواني و اجتماعي

هر فردي سه مرحله از بلوغ را طي مي‌کند؛ بلوغ جسماني، رواني و اجتماعي. بلوغ جسماني، آغاز تغيير در سطح هورمون‌هاي جنسي است که باعث تغييرات جسمي و رواني در فرد مي‌شود و بلوغ رواني معمولاً 3 تا 4 سال پس از بلوغ جسماني اتفاق مي‌افتد. نوجوانان در اين مرحله به ثبات و آرامش نسبي رواني مي‌رسند و با تسلط روان بر جسم است که حالت خودشيفتگي و بروز عشق‌هاي رمانتيک افزايش مي‌يابد، بلوغ اجتماعي آخرين مرحله بلوغ است که حدود 3 تا 4 سال پس از بلوغ رواني ايجاد مي‌شود. در اين مرحله از بلوغ، احساس مسؤوليت نسبت به ديگران، غلبه بر احساس، علاقه به ازدواج و برقراري روابط عميق و پايدار در فرد به وجود مي‌آيد. بلوغ رواني و اجتماعي بيش از بلوغ جسماني در امر ازدواج داراي اهميت است، چه‌بسا بسياري از جوانان به صرف رسيدن به بلوغ جسماني تن به ازدواج مي‌دهند، در حالي که هرگز از شايستگي‌هاي بلوغ رواني و اجتماعي که براي موفقيت زناشويي لازم و ضروري است، برخوردار نيستند.

* ثبات و قرار

ازدواج در سن تحول هرگز شايسته نيست. دختر و پسر بايد در اصول و جنبه‌هاي اصلي زندگي، تغييرات و دگرگوني‌هاي کلي آن به يک ثبات و قرار رسيده باشند تا بتوانند براي ازدواج اقدام کنند. به بيان ديگر بايد هويت‌يابي کرده باشند تا بتوانند به عنوان يک بزرگسال به زندگي نگاه کنند و براي يک عمر زندگي تصميم بگيرند، يعني حداقل يک يا دو سال به يک سبک و روش مشخص و پايدار فکر و رفتار کنند. شايد در نظر نگرفتن همين عامل مهم است که باعث مي‌شود ازدواج دختر و پسر در دوران نوجواني و سنين پايين معمولاً با شکست همراه باشد؛ چراکه هر دو مدام در حال تغيير هستند، آنچه را امروز دوست دارند، فردا ‌دوست نخواهند داشت و آنچه را تاکنون مي‌پذيرفتند و مي‌پسنديدند، در آينده نمي‌پذيرند و نمي‌خواهند. به همين جهت رسيدن به مرحله ثبات و قرار اهميت ويژه‌اي در امر ازدواج دارد. آنهايي که به قرار واقعي نرسيده‌اند، اگر به قرار موقت بسنده کنند، بي‌شک پس از مدتي از نقطه قرار مي‌گذرند و آن رابه فرار تبديل مي‌کنند و اين همان چيزي است که در برخي از زندگي زوج‌هاي جوان به کرات قابل مشاهده است، افراد به جاي اين‌که به قرارشان بروند به دنبال فرارشان هستند. بنابراين فرد تا زماني که در مسير تغيير حرکت مي‌کند، هرگز آمادگي لازم براي درگيري با يک تعهد بلندمدت چون ازدواج را ندارد.

* داشتن هدف و معنا در زندگي

شما روزي براي ازدواج آماده هستيد که جهت، هدف و معناي زندگي خود را تا حدودي يافته باشيد و از اين پس نيز بخواهيد با همسر آينده‌تان آن را پيگيري کنيد. افرادي که معمولاً راه و هدفي ندارند و زندگي برايشان بي‌معناست، ازدواج هم برايشان معني ندارد. شما و فردي که مي‌خواهيد با او ازدواج کنيد بايد اهداف و جهت و معناي اصلي مشترک و واحدي را در زندگي داشته باشيد، چه‌بسا اگر شما در راهي باشيد بايد بتوانيد در اين مسير همراهي را پيدا کنيد که همگام‌تان باشد نه اين‌که رفيق نيمه راهتان شود يا راه ديگري را براي عبور انتخاب کند. اگر سرگردان و حيران مانده‌ايد و منتظر هستيد کسي بيايد و شما را نجات دهد، بايد بگوييم براي ازدواج تعلل کنيد، هيچ‌کس نمي‌تواند در زندگي به شما کمک کند جز خودتان. ديگران شايد انگيزه حرکت‌تان باشند، اما انتخاب مسير و چگونگي حرکت در آن به‌عهده شماست‌.

* سلامت فيزيکي و رواني

يکي از باورهاي اشتباه رايج در فرهنگ ما اين است که درمان هر درد بي‌درمان جوان را ازدواج مي‌دانند، مثلاً به والدين افراد مبتلا به بيماران رواني مي‌گويند‌ اگر زنش يا شوهرش بدهيد خوب مي‌شود! اين در حالي است که ازدواج، راه‌حل مناسبي براي درمان هيچ بيماري نيست. به هوش باشيد و تا از سلامت جسماني و رواني خود اطمينان حاصل نکرده‌ايد، هرگز ازدواج نکنيد. يک مورد بسيار مهم ديگر اين که مطمئن شويد به لحاظ جنسي مشکلي نداريد، يعني براي يک ازدواج موفق، سلامت فيزيکي و رواني به‌خصوص سلامت جنسي مهم است.

* مسؤوليت و تعهد

اولين گام ورود به عرصه زندگي زناشويي، پذيرش احساس مسؤوليت و تعهد است، اگر فرد متعهد و مسؤولي نيستيد، بپذيريد که امروز وقت ازدواج شما نيست. براي سنجش ميزان مسؤوليت، بهتر است برخي سؤالات را از خود بپرسيد از جمله: چقدر براي موفقيت و خوشبختي خود تلاش کرده‌ايد؟ تا چه حد موفق بوده‌ايد؟ چقدر در قبال خود و سرنوشت‌تان احساس تعهد مي‌کنيد؟ هنگام مواجهه با مشکلات زندگي چگونه رفتار مي‌کنيد؟ سهم ديگران در تصميمات مهم زندگي شما چقدر است؟ و... 

اگر با ارزيابي پاسخ‌هاي خود، متوجه حس مسؤوليت در خود شديد، مي‌توانيد آمادگي خود را براي ازدواج اعلام کنيد، چه‌بسا وقتي شما مسؤوليت خود در زندگي را پذيرفته باشيد، مي‌توانيد مسؤوليت حضور ديگري در کنارتان را هم بپذيريد. مسأله تعهد در ازدواج به اين معناست که من با ديگري قراري مي‌گذارم که خوب است و پاي آن مي‌مانم وقتي که بد است. بنابراين در بحث ازدواج، اگر خود را فردي بي‌اراده مي‌بينيد يا مسؤوليت آن را به دوش والدين‌تان مي‌اندازيد، بايد بپذيريد اهل تعهد نيستيد و به درد ازدواج نمي‌خوريد.

* اعتماد و امنيت

هرگز نمي‌توانيد وارد ازدواج شويد اگر به مرحله امنيت و اطمينان نرسيده باشيد. مسأله امنيت خاطر و اعتماد به نفس، اطمينان و اعتماد مسأله‌اي اصلي و اساسي است، اگر برايش احساس آمادگي نمي‌کنيد، بي‌شک بپذيريد زندگي زناشويي مي‌تواند براي شما بسان يک جهنم باشد. هر حرفي، نگاهي، خنده‌اي، جمله‌اي، ميهماني ناخوشايندي، رفتار نامطلوبي و... شما را مي‌تواند از پا دربياورد. اگر اعتمادتان مخدوش است در جهت بهسازي آن تلاش کنيد. اعتماد و امنيت کمترين حق زن و شوهر بر يکديگر است و اين شايسته نيست چه شما و چه همسر آينده‌تان، براي اين حق مسلم‌تان هميشه در عذاب باشيد و بابت آن متحمل پرداخت هزينه‌هاي سنگين روحي و رواني شويد.

* صميميت

صميميت چيزي نيست جز آن‌که شما بدانيد نه چيزي را مي‌خواهيد ثابت کنيد و نه چيزي را رد کنيد. نه مي‌خواهيد ثابت کنيد مهربان، باهوش و خوب هستيد و نه مي‌خواهيد حمايت و دفاعي داشته باشيد. در صميميت شما بايد بتوانيد بگوييد من مي‌توانم با تو، خودم باشم، خود خودم و از اين وضعيت راحت و آسوده‌ام. حرفم را مي‌زنم و بعد راجع به حرفم فکر مي‌کنم و هيچ ناراحت هم نمي‌شوم که اگر اشتباهي را مرتکب شوم آن را تصحيح کنم؛ چون با تو راحتم و مي‌دانم تو هم با من راحتي و ميان ما چيزي جز ما بودن نيست. اگر چنين الفت و صميميتي را در خود يا فرد مورد منتخب‌تان نمي‌بينيد، دست نگه داريد، نياز به وارسي مجدد است. به کمک يک فرد مجرب علت عدم احساس صميميت خود را رديابي کنيد تا با شناخت دلايل، درصدد رفع مشکل يا تجديدنظر در انتخاب‌تان برآييد.

* حل مسائل خانوادگي و کودکي

برخي از جوانان مسائل بسيار جدي خانوادگي دارند، خشمي پنهان با پدر، مشکلي حل‌ناشدني با مادر، گرفتاري با خواهر و برادر و... اين‌ها چاه‌هاي رواني هستند که ممکن است جوان با بروز يک اتفاق بسيار کوچک در آن قرار گيرد و مشکلات متعددي را براي خود پيش آورد. شما اگر به عنوان يک پسر يا دختر از دست پدر و مادر يا خواهر و برادرتان بسيار آسيب‌ديده باشيد بايد پيش از ازدواج براي حل مسائل کودکي، خانوادگي و زندگي خود اقدام کنيد. چه‌بسا اگر چنين نکنيد اين مشکل را در رابطه با جنس مخالف‌تان، پيش خواهيد برد و هميشه به‌خاطر آن نيز احساس خشم و انتقام خواهيد داشت، تنها به اين دليل که چون من تمام عمرم را با مادر و پدر يا خواهر و برادرم جنگيده‌ام پس از اين به بعد نيز لازم است براي پرهيز از تجربه مشکلات قبل، با ديگران بجنگم و اين حالت، گاه در ارتباط با جنس مخالف شدت بسيار مي‌گيرد، چه‌بسا بسياري از اوقات افراد با انگاره‌هاي نادرست خود از جنس مخالف وارد رابطه با جنس مخالف مي‌شوند، اگر شما هم ‌چنين برداشت و تفاسير نادرستي از جنس مخالف‌تان در ذهن داريد، بهتر است تا اصلاح ديدگاه خود نسبت به ديگري، از اقدام براي ازدواج به‌شدت پرهيز کنيد.

* تمام کردن روابط گذشته

روزي که رابطه‌تان با کسي نزديک و جدي مي‌شود، اگر قبلاً گزينه‌هاي ديگري داشته‌ايد‌، خاطرات، عکس‌ها و فيلم‌هاي آنها را دور بريزيد. بسياري از جوانان حرفشان اين است که مي‌گويند: آن افراد اگرچه شايد در روح و دل‌شان مرده باشند، اما جزيي از گذشته‌شان هستند که هرگز نمي‌توانند آنان را انکار کنند. اگرچه چنين تصوري شايد درست باشد، اما هر آنچه که گذشته است را نمي‌توان يک عمر بر گردن افکند و آن را با خود حمل کرد؛ گذشته‌هاي خوب و بد خود را بپذيريد، اما همزمان با آن نيز به اين يقين برسيد که آن گذشته به هر دليلي به سامان نرسيده و امروز شما به خواسته خود، خواهان برقراري رابطه جديد هستيد و حق فرد موردنظرتان نيز نيست که درگير رابطه‌هاي ناتمام شما شود. پس پيش از هر اقدام جدي براي ازدواج توصيه مي‌کنيم پرونده‌هاي روابط گذشته خود را نيمه تمام نگذاريد و آنها را براي هميشه ببنديد.

* ديگري، نفر اول زندگي‌تان باشد

وقتي براي ازدواج آماده هستيد که بتوانيد فردي ديگر را نفر اول زندگي‌تان کنيد، يعني يک نفر براي شما نفر اول شود و شما هم براي او نفر اول باشيد. اين مهم‌ترين و تنها معنايش بهترين براي شما و ديگري است. اگر اين آمادگي را در خود نمي‌بينيد يا در فرد مقابل‌تان چنين امري را احساس نمي‌کنيد، ادامه ندهيد. اقدام به ازدواج در اين مرحله عين گرفتاري است. وقتي ندانيد چه مي‌خواهيد يا حواستان همه جا باشد جز به آنجا که بايد باشد، دست نگه داريد و بپذيريد آمادگي براي ازدواج نداريد.

* شناخت خود و جنس مخالف

بسياري از جوانان فقط دوست دارند ازدواج کنند، اما هرگز به اين مهم نينديشيده‌اند که چه کسي هستند و چقدر از خودشان شناخت دارند، اگرچه اين تنها يک روي سکه است در روي ديگر آن که بي‌گمان مهم‌ترين است، همين جوانان اصلاً جنس مخالفشان را هم نمي‌شناسند به‌خصوص آنهايي که در خانه فقط از يک جنس هستند و نمي‌دانند جنس مخالف‌شان چه ويژگي و چگونه رفتار و منشي دارد. از زبان دختران و پسران کم نديده و نشنيده‌ايم که تصوير و تجسم‌شان از جنس مخالف از ظاهر گرفته تا باطن بسيار حيرت‌انگيز است. بنابراين پيش از ازدواج، مسأله شناخت و آگاهي از خود و جنس مخالف بسيار ضرورت دارد و کسب آن نيز بايد از طريق علمي و روش‌مند انجام شود، به همين دليل توصيه مي‌کنيم پيش از تصميم جدي براي ازدواج در جهت شناخت عميق خود و جنس مخالف‌تان گام برداريد.