زمستان امسال مشابه سال‌های قبل مشکلاتی با خودش داشت. از وارونگی هوا گرفته تا کم بارشی و گرمای هوا که گاهی به دمای اواخر خرداد و اوایل تیرماه پهلو می‌زد.

هوای چندین استان امسال شرایط هشدار آلودگی را هم گذراند و باعث شد در روزهای عقب‌نشینی کرونا آلودگی هوا یکه‌تاز میدان شود و برخی از کلانشهرها را به تعطیلی بکشاند.

همدان هم که تا چندی پیش به پاکی هوا شهره بود حالا زنگ‌های هشدار برای آلودگی‌اش به صدا درآمده و امسال نیز چندین روز آلوده را گذراند که به نظر می‌رسد با توجه به روند روبه رشد بیابان‌زایی استان علاوه بر آلودگی زمستان در دیگر فصول سال نیز با ذرات گرد و غبار دست به گریبان باشیم.

اما امسال تفاوت‌های دیگری با سال‌های گذشته داشت. موضوع سوخت مازوت نیروگاه‌ها داغ‌تر از سال‌های گذشته بود؛ چراکه با توجه به تغییر خط لوله انتقال گاز، گاز همدان دچار افت شد و بیم قطعی آن می‌رفت از این‌رو سهمیه گاز نیروگاه شهید مفتح در همدان بیش از سال گذشته کاهش یافت و سوخت مازوت انگشت اتهام آلودگی هوا را به سمت نیروگاه نشانه رفت.

البته موضوع سوخت مازوت به‌ویژه امسال در تمام کشور به عنوان یک معضل مطرح شد.

تفاوت دیگر امسال با پارسال کمبود شدید برق بود که موجب قطعی پی‌درپی برق در زمان‌های مختلف شد و مسؤولان حفاظت محیط زیست اذعان کردند که ترجیح می‌دهیم قطعی برق داشته باشیم تا اینکه برای تولید برق در نیروگاه‌ها مازوت بسوزانیم.

دلیل قطعی‌های برق امسال هرچه که بود اختلال بسیاری در کسب و کار و زندگی روزمره مردم ایجاد کرد این‌روزها دیگر بدون برق و اینترنت تقریبا خدمات‌رسانی غیرممکن است از این‌رو زمستان سختی با خاموشی‌ها به مردم تحمیل شد.

نیروگاه‌هایی مثل نیروگاه شهید مفتح که بنابر ادعای مسؤولان حالا دیگر برج‌های خشکش کامل شده و دیگر به شکل‌تر کار نمی‌کند - اما توضیحی نمی‌دهند که چرا همچنان پساب دریافت می‌کند یا چرا چند حلقه چاه عمیق با برداشت بالا همچنان در دسترس این نیروگاه است- ساخت شرکت ژاپنی میتسوبیشی و ایتالیاست که این کشورها با توجه به آسیب‌های بسیار زیست‌محیطی این فناوری مخرب آن را در اختیار دیگر کشورها قرارداده‌اند تا از یک فناوری شکست خورده پول دربیاورند. راه‌اندازی چنین نیروگاه‌هایی در همدان و دیگر نقاط ایران درحالی است که استان همدان در 33 تا 35 درجه عرض شمالی قرار گرفته است و بهترین زاویه تابش خورشید را دارد و تعداد روزهای ابری آن بسیار کم است از طرفی مساحت زمین‌های بایر و لم یزرع استان همدان بسیار است که ظرفیت بسیار خوبی برای ایجاد نیروگاه خورشیدی به‌شمار می‌آید اما با وجود این‌که مزایای بهره‌وری از انرژی‌های تجدیدپذیر بر هیچ‌کس پوشیده نیست همچنان استفاده از این نوع انرژی مغفول است و همچنان این اصرار وجود دارد که بدون نیروگاه‌های سوختی تأمین برق ممکن نیست. نیروگاه شهید مفتح به ایجاد فروچاله‌های بسیار در دشت کبودراهنگ منجر شد و چندین حلقه چاه آب شیرین در اختیار این نیروگاه قرار گرفت تا سهم عمده‌ای از تولید خود را به استان مرکزی بفرستد. به این ترتیب همدان با رشد بیابان‌زایی و از بین رفتن زمین‌های کشاورزی روبه‌رو شد از سوی دیگر با اینکه مسؤولان اذعان می‌کنند که نیروگاه‌هایی از این دست گاز می‌سوزانند همواره در فصل زمستان سوخت گاز نیروگاه به بیش از نصف کاهش می‌یابد و جایگزینی آن با سوخت مازوت روند آلودگی هوا را سرعت می‌بخشد.

حال این سوال پیش می‌آید که با وجود اینکه چنین تجربه تلخی را از سر گذرانده‌ایم ایجاد نیروگاهی مشابه نیروگاه شهید مفتح در ملایر چه ضرورتی دارد در حالی که ملایر می‌توانست این سرمایه‌گذاری را روی انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله نیروگاه خورشیدی کند.

به گفته کارشناسان حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر با استفاده از انرژی خورشید برای تأمین برق می‌توان علاوه بر تولید برق مورد نیاز درآمد بسیار بالایی از فروش برق داشت بدون اینکه آسیب‌های زیست محیطی غیرقابل جبران به کشور وارد کرد.

اکنون همدان در شرایطی به سر می‌برد که صنایع برای دست‌یابی به پساب مشکلات بسیاری دارند، برخی دیگر از صنایع مشکل تأمین گاز دارند و استان همدان و البته کل کشور باید به فکر بهره‌وری از انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله خورشید و باد باشد نه اینکه راه آزموده شده‌ای را دوباره طی کند برای اینکه یک نیروگاه دیگر در ملایر راه‌اندازی شود و مازوت سوزی استان در سال دوچندان و به تبع آن آلودگی هوا نیز مضاعف شود.

بهره‌وری از انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله خورشید می‌تواند روند بیابانی شدن زمین و آلودگی هوا را متوقف کند از سوی دیگر عضویت ایران در توافق پاریس همچنین توافق نامه‌ای که اخیرا بین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشور با وزیر محیط زیست و امور هسته‌ای آلمان در حوزه مسایل زیست محیطی امضا شد باید موجب بهره‌مندی از فناوری ایجاد نیروگاه‌های خورشیدی و انرژی‌های تجدیدپذیر بدون درگیری با تحریم‌ها ‌شود و همچنین باید در این زمینه به جذب سرمایه‌گذار منجر شود تا از ظرفیت اقلیمی کشور و استان همدان برای ایجاد انرژی و صنایع پاک استفاده کرد.

مسؤولان باید دستاورد چنین توافقنامه‌هایی را متوجه حفاظت از آب و خاک ایران کنند و تا از این دیرتر نشده آب، خاک و هوای همدان را با بهره‌وری از انرژی‌های تجدیدپذیر نجات دهند و البته کمبود برق را هم جبران کنند؛ چراکه امسال ثابت شد که به تولید برق بیشتر نیازمندیم حتی اگر نیروگاه ملایر هم با سوخت مازوت به جای گاز و با استفاده از پساب برق تولید کند.