توجه به انسان‌محوری در شهر و بالا رفتن کیفیت زندگی شهری در همدان

دکتر ابراهیم مولوی نائب رئیس شورای اسلامی شهر همدان

هگمتانه، گروه خبر همدان: در روزگار ما، شهرها به‌ویژه کلان‌شهرها به کانون‌های ازدحام و تراکم حداکثری فضای کالبدی و جمعیتی شهره‌اند. تنظیم مناسبات اجتماعی مطلوب و کاهش هزینه‌های وارده بر شهر، یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری است که در این زمینه آموزش و توانمندسازی شهروندان برای ارتقای دانش، تقویت مهارت‌ها، کسب عادت‌های صحیح زندگی اجتماعی و تقویت رفتارهای مطلوب شهروندی در جهت بهره‌گیری مناسب از امکانات شهری ضروری است.

مدیریت شهری ابزاری است که می‌توان به وسیله آن توسعه پایدار فرهنگی و اجتماعی به وجود آورد. از نظر فرهنگی شهر خوب و مطلوب علاوه بر مدیریت شهری کارآمد نیازمند شهروندانی آگاه، مسؤول و آشنا به حقوق شهروندی است. در کلان‌شهر همدان مطالبات و تقاضاهای شهروندان از کالبدی به فرهنگی و اجتماعی در حال ارتقا است. در چنین شرایطی گسترش فعالیت و کارکرد فرهنگی مدیریت شهری با هدف آگاه‌سازی عمومی، افزایش فرهنگ شهرنشینی و گسترش روحیه شهروندمداری از ضرورت‌های اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. مدیریت شهری در فرایند تحول و توسعه شهری نه فقط در ابعاد اقتصادی و عمرانی شهر، بلکه با تغییر و تحولات پرشتاب اجتماعی و گسترش جمعیت شهرنشینی، لازم است به ابعاد فرهنگی، معنوی و زیباشناختی نیز توجه ویژه‌ای مبذول دارند.

کالبدشکافی، ضرورت مداخله و تأثیرگذاری مدیریت شهری در امور فرهنگی و اجتماعی و چگونگی اجرایی شدن آن‌ها از مسائل مهمی است که باید مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. توقع شهروندان از مدیریت شهری تنها رسیدگی به امور عمرانی، کالبدی و اقتصادی نیست، بلکه فراهم کردن زمینه‌های حمایت از فعالیت‌ها و برنامه‌های فرهنگی، اجتماعی، روابط شهروندی، ساماندهی امور اجتماعی و تأمین امنیت اجتماعی و روانی نیز بسیار اهمیت دارد.

تمرکز فزاینده جمعیت در کلان‌شهرها، مدیریت شهری را با چالش‌های زیادی مواجه نموده است که از جمله این موارد آلودگی هوا، آلودگی صوتی، جرم و بزهکاری، انواع کجروی‌های اجتماعی، گرانی مسکن، بیکاری، ترافیک و امثالهم هستند که تنها می‌توان با برنامه‌های اجتماعی، فرهنگی و هنری و با ایجاد درک مناسبی از وظایف و حقوق متقابل شهروندان و مدیریت شهری آن‌ها را اصلاح نمود.

اصلاح و تقویت فرهنگ شهری نیازمند ایجاد هماهنگی بین دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده در حوزه فرهنگی و اجتماعی است. شهرداری‌ها، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، آموزش و پرورش، بسیج، ورزش جوانان، مساجد و تشکل‌های مردم‌نهاد و دیگر دستگاه‌های مرتبط در محقق شدن این امر نقش مهمی بر عهده دارند.

ضرورت رویکرد انسان‌شناسانه، معنوی و فرهنگی به شهر و نهادینه کردن این رویکرد از طریق توسعه برنامه‌های فرهنگی می‌تواند در ایجاد درک بهتر از قوانین و مقررات شهروندی و تقویت اخلاق شهروندی و تعلق‌خاطر به شهر و کاهش مشکلات نقش مؤثری داشته باشد.

از آنجا که نگاه انسانی به شهر و شهروندان می‌طلبد که آسایش و تأمین نیازهای روحی و اجتماعی شهرنشینان مورد توجه باشد، ضروری است که برنامه‌ریزی و مدیریت شهری با رویکرد فرهنگی و اجتماعی و انسان‌محورانه تدوین و اجرا گردد.