هگمتانه، گروه باغبان: فضای سبز شهری بخشی از فضاهای باز شهری است که عرصههای طبیعی یا مصنوعی آن، تحت استقرار درختان، درختچهها، گلها، چمنها و سایر گیاهانی است که بر اساس نظارت و مدیریت انسان، با در نظر گرفتن ضوابط، قوانین و تخصصهای مرتبط به آن، برای بهبود شرایط زیستی و رفاهی شهروندان و مراکز جمعیتی غیر روستایی، حفظ، نگهداری یا احداث میشوند. مهمترین اثر فضای سبز در شهرها، کارکردهای زیست محیطی آن هاست که شهرها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دار کرده و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربرد نادرست تکنولوژی مقابله نموده، سبب افزایش کیفیت زیستی شهرها میشوند. در این بخش به نحوه طراحی دیوارهای سبز شهری و فضای سبز ایجاد شده توسط این دیوارها اشاره میگردد.
دیوارهای سبز، اثری هنری در تقابل با فضای شهری دیوارهای سبز نوعی نقاشی زنده هستند که در تقابل با فضای شهری یک اثر هنری به حساب میآیند. علاوه بر آن پناهگاه بسیار عالی برای تنوع زیستی و یک عنصر مهم در بوم شناسی شهری هستند. استراتژی مؤثر گسترش فضای سبز شهری، به علت قیمت بالای زمین، در سطح افقی بسیار پرهزینه است بنابراین توصیه بهینه برای راهبرد اصلی شهرداریها، «گسترش فضای سبز در سطح عمودی» میباشد. اگر چه دیوارهای سبز فقط مختص فضاهای خارجی نیستند و قابلیت استفاده در فضاهای داخلی ساختمان را نیز دارند. بامهای سبز و دیوارهای سبز، به عنوان عامل زیبایی بخشی در ساختمانها و شهرها مورد استفاده قرار میگیرند و به نوعی میتوان گفت آنها دیوارهای اکسیژن ساز شهری هستند. بکار بردن طبیعت زنده در محیطهای شهری، به وسیله دیوارهای سبز یا باغهای عمودی، نه تنها جذابیت زیادی دارد، بلکه مزایا و اهداف دیگری را نیز در پی خواهد داشت. این دیوارها از پخش گرد و خاک در هوا جلو گیری کرده و از ساختمان در برابر اشعههای فرا بنفش، باران و فشار باد محافظت میکنند. دیوارهای سبز میتوانند تأثیر زیادی در تزئین محیط شهری ساخته شده از بتن و آجر ایجاد کنند، در نتیجه جایگزینهای خوبی برای کشاورزی شهری، باغبانی و سبزینگی داخلی ساختمانها هستند. طبیعت میتواند رفتارهای منفی مانند تجاوز و اضطراب را کاهش دهد. علاوه بر این، ارتباط با طبیعت برای کاهش استرس و خستگی ذهنی بسیار مفید است. سطح خارجی دیواری که متصل به دیوار سبز است، 10 درجه خنکتر از یک دیوار در معرض هوای آزاد است، این ویژگی دیوار سبز سبب کاهش مصرف انرژی در سرمایش یا گرمایش انرژی میشود.
انتخاب گیاهان مناسب دیوار سبز شهری جهت انتخاب گیاهان دیوار سبز شهری توجه به عوامل شدید در هر منطقه در درجه اول اهمیت قرار دارد. برای مثال خشکی شدید هوا، وجود آب نامناسب، خاک و …. اما نکات زیر نیز به صورت عمومی باید مد نظر قرار گیرد. موقعیت اقلیمی سایت، عواملی همچون شدت نور، رطوبت محیط، حرارت، میزان و کیفیت آب در دسترس جهت آبیاری، شدت وزش باد، ارتفاع محیط، نوع خاک و … در انتخاب گونههای مناسب مؤثر هستند. در صورت عدم انتخاب گونههای گیاهی سازگار با محیط، هزینههای نگهداری گیاهان به دلایل مختلف از جمله، خشکی و یا نیاز به آب فراوان، انواع آفات گیاهی و … افزایش خواهد یافت. همچنین گیاهان بومی هر منطقه نسبت به سایر گیاهان در برابر عواملی همچون نوسانهای بالا و پایین دمایی، نوع خاک و … بسیار مقاومتر هستند. انتخاب گیاهان همیشه سبز نیز متأثر از اقلیم است. به این معنی که در اقلیمهای سرد و خشک استفاده از گیاهان پوششی با تراکم بالا که نفوذ تابش خورشید را در بین برگها کاهش میدهد توصیه نمیگردد. انتخاب گیاهان مقاوم و بررسی گونههای مختلف گیاهی به لحاظ بصری و زیبایی شناختی، توجه به عواملی همچون تنوع رنگی، غنای بویایی، فرم، خزان پذیری و … در زیبایی بصری دیوار سبز بسیار مؤثر میباشد.
گیاهان منتخب دیوار سبز در فضای سایه- آفتاب -پیچ امین الدوله، درختچهای بالا رونده و پیچنده است که تا ارتفاع 10 متر صعود میکند و دارای گلهایی بسیار معطر میباشد. حداقل دمای قابل تحمل این گیاه 15- درجه سانتیگراد است. -گیاه پاپیتال، دارای ساقههای دائمی چوبی و بالا رونده چسبنده و مناسب پوشش دیوارها و فنسها است که گیاهی پوششی و همیشه سبز با رشد مناسب در سایه میباشد و نسبت به شرایط محیطی دارای قدرت سازگاری بالایی است. این گیاه مناسب محیط نیمه سایه یا سایه است. -لیزوماکیا، یک گیاه پوششی، مقاوم و نیمه مقاوم نسبت به سرماست که دارای برگهای طلایی در آفتاب و سایه سبز رنگ است. -ناز فرانسوی، با محدوده رشد تا 30 سانتی متر و برگهای ضخیم و گوشتی است که نیاز به نور خورشید کافی و آب کم دارد و حداقل دمای قابل تحمل آن 10- درجه سانتی گراد میباشد. -شیر خشت، گیاهی پایا به ارتفاع 3 تا 8 متر است که بوتههای تازه کاشته شده آن نیازمند آبیاری منظم، و بوتههای استقرار یافته آن مقاوم نسبت به بی آبی هستند. در این نوشتار از مطالب وبگاه پادناآمود بهره گرفته شده است.
|